ချင်းပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံ(၂၀၂၃)နှင့်ချင်းပြည်ကောင်စီ ပြဌာန်း၊ဖွဲ့စည်းမှုကြောင့်ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုများအကြားစစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများအထိဦးတည်စေနိုင်သည့် အခြေအနေများတွေ့ရှိနေရသည့် ချင်းလူထုဆန္ဒနှင့်အာဏာရှင်စနစ် ဖြုတ်ချရေးရည်မှန်းချက်ကို ရှေ့ရှုထားရန်နှင့်စုပေါင်းအဖြေရှာညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ကြရန်ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ ချင်းအဖွဲ့အစည်း၃၉ ဖွဲ့နှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်၅၄၅ ဦးတို့က အချက်လေးချက်ပါတိုက်တွန်းချက်အား ဇန်နဝါရီ၁၉ ရက်က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

သဘောထားကွဲလွဲမှုသည်ချင်းမျိုးနွယ်စုနိုင်ငံရေးအားအကဲဆက်ထိရှစေကာ လူထုအတွက်နိုင်ငံရေးဦးဆောင်လမ်းပြမှုအားဝေဝါးစေနိုင်ကြောင်း၊နိုင်ငံရေးအရလက်ဦးမှုရယူခြင်းထက် အချင်းချင်းညှိနှိုင်း အသိအသိအမှတ်ပြုတန်ဖိုးထားမှုသည် အရေးကြီးကြောင်း၊ပြည်နယ်သစ်ဖွဲ့စည်းရေးအတွက်အခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲရာ၌ ပါဝင်သင့်ပါဝင်ထိုက်သူများ ပါဝင်ရေးနှင့်ပြည်နယ်လူထု အမြင်သဘောထားများအားထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုနှင့်အမျိုးသမီးများ ပါဝင်မှုအားအလေးထားသင့်ကြောင့်တိုက်တွန်းချက်၌ ဖော်ပြထားသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက် ညပိုင်းမှစ၍ နှစ်ဖက်တပ်များ ချက်ချင်းအပစ်ရပ်ရေး၊ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုနှင့် ထိတွေ့မှု မရှိစေရေး၊ အငြင်းပွားဖွယ်ရာနှင့် ပစ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ပါက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးလမ်းစဉ်ဖြင့် ဖြေရှင်းရေး စသည့် အချက် (၃) ချက်ဖြင့် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC) အကြား တရုတ်ကြားဝင်စေ့စပ်မှုဖြင့် သဘောတူအပစ်ရပ်လိုက်ကြောင်း မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် သုံးဖွဲ့က ကြေညာထားသည်။

‍
ဇန်နဝါရီ ၁၀-၁၁ ရက် နှစ်ဖက်အဖွဲ့များအကြား တတိယအကြိမ် ဆွေးနွေးမှုအဖြစ် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကူမင်းမြို့၌ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟိုင်ဂင်သဘောတူညီချက် (Haigeng Agreement) အရ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်များအနေဖြင့် ရှမ်းမြောက်ဒေသရှိ စစ်ကောင်စီ စခန်းနှင့် ဗျူဟာကုန်းများအား ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှု မပြုလုပ်ရေးနှင့် စစ်ကောင်စီဘက်မှလည်း မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ ထိန်းချုပ်၊ သိမ်းယူထားသည့် နေရာများသို့ လေကြောင်းနှင့် လက်နက်ကြီးတိုက်ခိုက်မှု မပြုလုပ်ရေးတို့ ပါဝင်သည်။ ထို့ပြင် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံသားများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တရုတ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ လုံခြုံရေးအား မထိခိုက်စေရန်နှင့် မဖျက်ဆီးရန်အချက်ကိုပါ သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

ထိန်းသိမ်းထားသည့်မြို့နယ်များအတွင်းအကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့်ပျက်စီးခဲ့သည့် ဒေသခံမိဘပြည်သူများ၏အိုးအိမ်များ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအားကနဦး ဦးစားပေးအဆင့်အဖြစ်ဆောင်ရွက်မည် ဖြစ်ကြောင်းပလောင်င်ပြည်နယ်လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး/တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(PSLF/TNLA) ဥက္ကဌဗိုလ်ချုပ်ကြီး တားအိုက်ဘုန်းကဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် ကျရောက်သည့်(၆၁)နှစ်မြောက်တအာင်းတော်လှန်ရေးနေ့ဂုဏ်ပြုမိန့်ခွန်း၌ထည့်သွင်းပြောဆိုထားသည်။

လူမျိုးစုPSLF/TNLA သည်နိုင်ငံရေး အန္တိမပန်းတိုင်အဖြစ်အချက် (၃)ချက်ချမှတ်ထားကာ မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့နှင့်ပူးတွဲဖော်ဆောင်နေသည့် ၁၀:၂၇စစ်ဆင်ရေးပန်းတိုင်ဖြစ်သည့်စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ပြတ်ရေး၊ပြည်သူလူထု အသက်အိုးအိမ်ကာကွယ်နိုင်ရေးနှင့် မိမိဒေသအားပိုမိုထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက်စစ်အာဏာရှင်စနစ်အား တော်လှန်နေသည့်ပြည်သူများနှင့်ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်သွားမည်ဟုလည်းဂုဏ်ပြုမိန့်ခွန့်၌ ပါရှိသည်။

“သင်္ချိုင်းတံခါးဝရောက်စစ်အာဏာရှင်စနစ်"ခေါင်းစဉ်ဖြင့်လူ့ဘောင်သစ်ဒီမိုကရစ်တစ်ပါတီ(DPNS) က၎င်းတို့၏ နိုင်ငံရေးအမြင်သဘောထားအား၁/၂၀၂၄ဖြင့် ဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်တွင်ထုတ်ပြန်ထားရာ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည်လူမျိုးစုံပြည်သူများဖောက်ထားသည့် လမ်းဖြစ်ကာတော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲ၏ရပ်တည်ချက် နှင့် တိမ်းညွှတ်မှုအားမည်သည့်အင်အားစုမျိုးမှလမ်းလွှဲမှု၊ သွေဖီမှုမျိုးမှကျော်လွန်၍ မဖြစ်နိုင်ဟုဖော်ပြထားသည်။

အကြမ်းဖက်စစ်တပ်အတွင်းတပ်တွင်းအကျပ်အတည်းများပေါ်ပေါက်နေကာ ၎င်းအားလျော့ချရေးအတွက် လူမျိုးစုချင်းပဋိပက္ခများ ရှုပ်လာမည်ဆိုသည့်အသုံးအနှုန်းဖြင့် စစ်ဘုရင်ဝါဒခြိမ်းခြောက်မှုများရှိလာနေကြောင်း၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်သုတ်သင်သည့် တိုက်ပွဲ၌စစ်အာဏာရှင်စနစ်ထက်ပိုခေတ်နောက်ကျသည့်မည်သည့်စနစ်မျိုး၊မည်သည့်တိမ်းညွှတ်မှုများကိုမဆိုခေါင်းဆောင်ခွင့်ပေးမည်မဟုတ်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ပါရှိသည်။

မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်ညီနောင် သုံးဖွဲ့ကဇန်နဝါရီ ၅ ရက်တွင်အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုလက်မှတိုက်ခိုက်သိမ်းယူထားသည့်ဟိုပန်နှင့် ပန်လုံဒေသနှစ်ခုအားဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် "ဝ"ပြည်နယ်ပြည်သူ့အစိုးရထံသို့ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ပြီဖြစ်သည်။

ယင်းဒေသများသည်"ဝ"လူမျိုးပိုင်မြို့များဖြစ်ကာ၁၉၉၀ ခုနှစ် ဗိုလ်ချုပ်စောမောင်လက်ထက်UWSA ထံလွှဲပြောင်းရန် ကျန်ရှိခဲ့သည့်မြို့များလည်း ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၈ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရဟိုပန်မြို့သည် "ဝ"ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၏မြို့တော်ဖြစ်ကာ ၃၄ နှစ်ကြာပြီးမှ"ဝ"လက်အောက်သို့ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်ကိုင်း၊ရှမ်းမြောက်အပါအဝင်နိုင်ငံ့နေရာအနှံ့အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုကကျူးလွန်နေသည့် ဆိုးဝါးသည့်စစ်ရာဇဝတ်မှုနှင့်လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုများအားအစိုးရနှင့် အဖွဲ့အစည်းအကျိုးစီးပွားအတွက်နှုတ်ဆိတ်နေမှုအား ရပ်တန့်ကာဖိအားပေးဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ရုံသာမကနိုင်ငံတကာ ယန္တရားများ၌တရားစွဲဆို အပြစ်ပေးနိုင်ရေးဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းစေလိုကြောင်းအထွေထွေသပိတ် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအင်အားစု(GSCB) ကဇန်နဝါရီ ၈ ရက်တွင်သဘောထား ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုမှာလေကြောင်း၊မှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ပြည်သူ ဆယ်နှင့်ချီအားတပြိုင်နက်တည်းမီးရှို့သတ်ဖြတ်ခြင်းကဲ့သို့သောစစ်ရာဇဝတ်မှုနှင့်လူသားမျိုးနွယ်းအပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများကျူးလွန်ခြင်းများအားဆက်တိုက်လုပ်နေကာ သေဆုံးသည့်အရေအတွက်များကိုပင်တုန်လှုပ်မှုမရှိဘဲ လျစ်လျူရှုလျက်ရှိသည်ကို ရင်နာဖွယ်မြင်တွေ့နေရပြီး နစ်နာခဲ့သူများအတွက်ထိရောက်အကျိုးရှိသည့်ပံ့ပိုးကူညီမှုများပြုလုပ်ပေးကြရန်လည်း GSCBကတိုက်တွန်းတောင်းဆိုထားသည်။

အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ပထမမူကြမ်းအားရေးဆွဲ မှတ်တမ်းတင်ထားပြီးကြောင်းဇန်နဝါရီ ၆ ရက်ကပြုလုပ်သည့်အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)ဒုတိယဗဟိုကော်မတီ၏ကြားကာလ တတိယအကြိမ် အစည်းအဝေအပြီးထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

အစည်းအဝေးအားဗဟိုသဘာပတိအဖွဲ့ဝင် မန်းဂျော်နီကသဘာပတိအဖြစ် ပါဝင်ပြီးဗဟိုကော်မတီဝင် ၄၀ ဦး၊အရံဗဟိုကော်မတီဝင် ၁၃ ဦး၊တိုင်းနှင့် ပြည်နယ်အလုပ်အမှုဆောင် ၂၃ ဦး၊ဗဟိုရေးရာကော်မတီ ၁၇ ဦးဖြင့်ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်(၈)ချက်ချမှတ်ခဲ့သည့်အပြင်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပထမမူကြမ်းအား ရေးဆွဲမှတ်တမ်းတင်ထားကြောင့်ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

တည်ထောင်မှုသက်တမ်းနှစ်နှစ်ခွဲကျော်ရှိလာပြီဖြစ်သည့် ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(BPLA) က၎င်းတို့ ကျင့်သုံးမည့်နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးမူဝါဒအားဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

နိုင်ငံရေးမူဝါဒ၌နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊အသွင်ကူးပြောင်းရေးဆိုင်ရာတရားမျှတမှု၊ လူမှုရေးတရားမျှတမှုဟူ၍မူဝါဒများအား သီးခြားစီထည့်သွင်းထားကာ အနာဂတ်ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုသစ်တည်ဆောက်ရာ၌ ပြည်ထောင်စုအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ဗမာဖက်ဒရယ်ယူနစ် (သို့မဟုတ်)ဗမာပြည်/ဗမာပြည်နယ်ပါဝင် တည်ဆောက်ရေးအား မူဝါဒအဖြစ်ထည့်သွင်းထားသည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု အာဏာသိမ်းပြီး တစ်နှစ်ခွဲအကြာ အပြောင်းအလဲနှင့် စိန်ခေါ်မှုများအပေါ် နိုင်ငံအနှံ့ရှိ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်များ၏ ခံယူချက်များအား "Building The Triple Resistance” အမည်ဖြင့် အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ် (မြန်မာနိုင်ငံ) (WLB) က ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

စစ်တမ်း၌ အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ သက်ရောက်မှု၊ ပါဝင်မှုပုံစံသစ်နှင့် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုပုံစံသစ်များ၊ အမျိုးသားသာ ပါဝင်လေ့ ရှိသည့် နယ်ပယ်၌ အမျိုးသမီးများ ပါဝင်လာမှု၏ အကျိုးအမြတ်၊ အပြောင်းအလဲများနှင့်အတူ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းများအတွင်း လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း၊ အမျိုးသမီးများအတွက် ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်ရမည့် ကိစ္စရပ်များ စသဖြင့် ကဏ္ဍများခွဲ၍ စစ်တမ်း၌ ဖော်ပြထားသည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လူငယ်များ ကြုံတွေ့နေရသည့် အကျပ်အတည်းနှင့် စိန်ခေါ်မှု ၁၅ ချက်အား နယ်ပယ် ၁၃ ခုတွင် ပါဝင်လှုပ်ရှားနေသည့် လူငယ်များက  အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) ၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ကော်မတီ (CRPH) ၊ ဖက်ဒရယ်ကောင်စီများနှင့် လူမျိုးစုတော်လှန်ရေးအင်အားစုများအား လိပ်မူ၍ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

အဆိုပါ အကျပ်အတည်းနှင့် စိန်ခေါ်မှုများမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်မှ ၂၉ ရက်အထိ နယ်ပယ် ၁၃ ခုမှ လူငယ် ၈၀ ကျော် ပါဝင်ခဲ့သည့် "တော်လှန်လူငယ်တွေ့ဆုံပွဲ" မှ ထွက်ပေါ်လာသည့် ရလဒ်ဖြစ်ကာ ၎င်းတို့အား ဖြေရှင်းသင့်သည့် အဆိုပြုနည်းလမ်း ၁၈ ချက်ကို အဆိုပါ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

စစ်ကိုင်းဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (ရှေ့ပြေး) ဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးအတွက် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အား အစုအဖွဲ့ ငါးခုမှ ကိုယ်စားလှယ် ၃၅ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။ ဒုတိယအကြိမ် စစ်ကိုင်းဖိုရမ်အား ဇန်နဝါရီ ၃ ရက်မှ ၅ ရက်အထိ ပြုလုပ်ပြီးနောက် နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေး၊ လူမျိုးစုနှင့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ခံ စသည့ အစုအဖွဲ့ ငါးခုမှ ကိုယ်စားလှယ်များအား ဖိုရမ်မှ ဖွဲ့စည်းတာဝန်ပေးအပ်ခြင်း ဖြစ်ကာ လတ်တလောတွင် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ခံအစုအဖွဲ့များနှင့် ပါဝင်နိုင်သေးခြင်း မရှိပေ။
‍

ပထမအကြိမ် ဖိုရမ်၌ တိုင်းအတွင်းရှိ အင်အားစုများ စုပေါင်းထားသည့် အစုအဖွဲ့ ပေါ်ပေါက်ရေးဟူသည် နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက် ချမှတ်ထားကာ ယင်းရည်မှန်းချက် အကောင်အထည်ဖော်သည့်အနေဖြင့် ဒုတိယအကြိမ် ညီလာခံ၌ စစ်ကိုင်းဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (ရှေ့ပြေး) ဖွဲ့စည်းရေး မူဘောင်များအား ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်၊ အကြံပြုချက်များဖြင့် အတည်ပြုလိုက်ပြီလည်း ဖြစ်သည်။

၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအား လုံးဝရပ်စဲမည် မဟုတ်ဘဲ ရှမ်းပြည်နယ် အထူးဒေသ (၁) အာဏာရရေးသည် မိမိတို့၏ အမျိုးသားရေးလုပ်ငန်းစဉ် ပထမခြေလှမ်းဖြစ်ကာ "အထူးဒေသ (၁) အခြေခံဥပဒေ" ကို အခြေခံပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအား ကြိုးပမ်းအားထုတ်မည်ဟု မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA) စစ်ဦးစီးချုပ်နှင့် အထူးဒေသ (၁) အုပ်ချုပ်ရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးဖုန်တဲရင်၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် နှစ်သစ်ကူးသဝဏ်လွှာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

စစ်တိုက်ခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ ရည်မှန်းချက်မဟုတ်ဘဲ စစ်ရေးမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်အား ဖော်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ပြီး အမျိုးသားတန်းတူရေး၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ကို အကောင်အထည် ဖော်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်သည် အထူးဒေသ (၁) ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် အရေးကြီးသည့် အချိန်ကာလလည်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း နှစ်ကူးသဝဏ်လွှာ၌ ထည့်သွင်းပြောဆိုထားသည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) သည် လွတ်လပ်၍ တက်ကြွပြီး ဘက်မလိုက်သော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ချမှတ်ထားကာ တရုတ်နိုင်ငံ၏ တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို ဆက်လက်ထောက်ခံ ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ပြီး စစ်မှန်သည့် "ဆွေမျိုး - ပေါက်ဖော်" ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ၁/၂၀၂၄ ဖြင့် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

နှစ်နိုင်ငံကြား လူမှုစီးပွားအရ အကျိုးတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အစဉ်သဖြင့် ထိန်းသိမ်း၊ မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်မည် ဖြစ်ကာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုမတိုင်မီ နှစ်နိုင်ငံ နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်မှုစာချုပ်များအပါအဝင် နှစ်နိုင်ငံကြား သဘောတူချုပ်ဆိုခဲ့သည့် စာချုပ်များအားလုံးကို မြန်မာနိုင်ငံမှ တာဝန်ယူဆက်ခံမည်ဟုလည်း ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

ချင်းပြည်နှင့် ချင်းအမျိုးသားရေး၌ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်အတွက် ဇိုမီးဖက်ဒရယ် အစည်းအရုံး (Zomi Federal Union) ၊ ချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (Chin National Organization) ၊ ချင်းအမျိုးသားကောင်စီ - မင်းတပ် (Chin National Council – Mindat) တို့ ပေါင်းကာ "ချင်းညီနောင်" အဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်က ကြေညာလိုက်သည်။

၎င်းတို့သည် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ချင်းတစ်မျိုးသားလုံးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၌ ဘုံသဘောတူညီချက်ဖြင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ကြမည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားကာ ၎င်းတို့၏ ဘုံသဘောတူညီချက်ဖြင့် ကိုက်ညီသည့် အဖွဲ့အစည်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့်လည်း ချင်းပြည်အရေးသာမက ပြည်ထောင်စုအရေးကိစ္စများ၌ပါ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မည်ဟု ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအကြား ဘုံနိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်တစ်ရပ် အမြန်ဆုံး ရရရှိရေး ကြိုးပမ်းနေသည်ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) နှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) တို့က ပူးတွဲ ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်သည် စစ်ရေးအရ သိသာထင်ရှား၍ လက်တွေ့ကျသည့် အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သည့် နှစ်ဖြစ်ကာ လက်ရှိတွင် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ အရေးပါသည့် စစ်စခန်းအများအပြားကို သိမ်းပိုက်ထားပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအကြား ဘုံနိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်တစ်ရပ် အမြန်ဆုံး ရရရှိရေး ကြိုးပမ်းနေကာ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်ရေး၊ တော်လှန် ရေးအလွန် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ရေး၊ ညီညွတ်ရေး ပိုမို အားကောင်စေရေး အထူးသတိထား ဆောင်ရွက်မည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

ထို့အပြင် ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးကိစ္စ၊ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများကို လူသားချင်းစာနထောက်ထားမှုအကူအညီများပေးအပ်ခြင်း၊ ပဋိပက္ခအတွင်း အရပ်သားများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုပေးခြင်းအကြောင်းအရာများကိုလည်း ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်တွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

မြေပြင်၍ တော်လှန်ရေး အပြီးသတ် အောင်ပွဲခံနိုင်ရေး ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရမည် တော်လှန်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများအပြင် တိုင်းအတွင်း အစုအဖွဲ့အားလုံး လက်ခံနိုင်သည့် နိုင်ငံရေးသဘောတူညီမှု ရရှိအောင်  ဆက်လက်ကြိုးပမ်းလိုခြင်းများကြောင့် စစ်ကိုင်းဖိုရမ် ဖြစ်မြောက်ရေးအဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်ကြောင်း မုံရွာလူထုသပိတ်တိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီက ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်တွင် ကြေညာလိုက်သည်။

ဦးဆောင်ကော်မတီအနေဖြင့် မျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG ၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ - NUCC ၊ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအကြား လက်ရှိကာလ နိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်ဖြစ်သည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိဉာဉ် - FDC ထက် ပိုမိုအားကောင်းခိုင်မာသည့် ဘုံနိုင်ငံရေးသဘောတူညီချက်နှင့် အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်း ကြိုးပးမ်း အားထုတ်သွားမည်ဟုလည်း ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

ကရင့်ပြည်သူ့တပ်မတော် ( Kawathoolei Army – ကော်သူးလေ) လက်အောက်ခံ စစ်ကြောင်းဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ရာမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်မှစ၍ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ၏ ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KNLA) ၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်သို့ တရားဝင် ကူးပြောင်းပြီ ဖြစ်ကြောင်း Lion Battalion Commando စစ်ကြောင်းက ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

စစ်ကြောင်းမှူး ဗိုလ်အယ်စေးဝါး အမည်ဖြင့် ထုတ်ပြန်သည့် ယင်းကြေညာချက်၌ ရှေ့ဆက်လုပ်ဆောင်မည့် စစ်ရေးတာဝန်များအား KNLA တပ်မဟာ (၆) ၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင် KNLA စည်းမျည်းစည်းကမ်းများ နှင့်အညီ အာဏာရှင်စနစ် ကျဆုံးရေး ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များနှင့်အတူ ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်သွားမည်ဟု ပါရှိသည်။

ကဏ္ဍ ၁၂ ခုမှ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများဖြင့် စုဖွဲ့ထားသည့် ဧရာဝတီဖက်ဒရယ်ကောင်စီအား ထပ်မံပါဝင်လာသည့် အင်အားစု နှစ်ခုနှင့် ပူးပေါင်းကာ "ဧရာဝတီ ဖက်ဒရယ်အင်အားစု" (Ayeyarwaddy Federal Force – AFF) ဟု ပြောင်းလဲကြောင်း ကြေညာချက်အမှတ် (၁/၂၀၂၃) ဖြင့် ဒီဇင်ဘာ ၂၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ကောင်စီအား ၂၀၁၂ ခုနှစ်ကတည်းက ဖွဲ့စည်းထားကာ ဧရာဝတီအမျိုးသားပြည်နယ် ဖွဲ့စည်းပုံမူကြမ်း ရေးဆွဲလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်ကာ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်အဖြစ် အာဏာရှင်စနစ် အပြီးတိုင် ဖျက်သိမ်းရေး၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီရရှိရေးနှင့် ဧရာဝတီပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံမူကြမ်း ပေါ်ပေါက်ရေးတို့ ချမှတ်ထားသည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက အရပ်သားများအပေါ် ပစ်မှတ်ထားကာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်နေမှုများအား နိုင်ငံတကာ အစိုးရများ သိစေရေးအတွက် လေယာဉ်ဆီဖြတ်တောက်ရေး အဖြူရောင်ကမ်ပိန်း "Ban Jet Fuel – White Campaign” အား ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါဝါရီလအထိ (အပတ်စဉ် တနင်္လာနေ့တိုင်း) ပြုလုပ်သွားရန် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအင်အားစုများက တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ထားသည်။

တနင်္လာနေ့တိုင်း၌ အဖြူရောင်အိင်္ကျီ၊ အဖြူရောင်အမှတ်အသားပါသော အဝတ်အထည်များ ဝတ်ဆင်ခြင်းဖြင့် ကမ်ပိန်း၌ ပါဝင်ရန် နှိုးဆော်ထားကာ နိုင်ငံတကာအနေဖြင့်လည်း စစ်အုပ်စုထံ လေယာဉ်ဆီ တင်သွင်းရောင်းချနေမှုများအား တားဆီးပိတ်ဆို့ အရေးယူပေးရန်နှင့် လေယာဉ်ဆီ ရောင်းချပေးနေသည့် နိုင်ငံတကာကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ရောင်းချမှုအား ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန် တောင်းဆိုထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ကိုယ်စားပြုသူ ရွေးချယ်ရေးအား ကုလစိစစ်ရေးကော်မတီက ဆိုင်းငံ့လိုက်သည့်အတွက် လက်ရှိအသိအမှတ်ပြုခံထားရသူ ဦးကျော်မိုးထွန်းမှာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ဆက်ရှိနေမည် ဖြစ်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်က ဦးကျော်မိုးထွန်းနှင့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာနဘက်က အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားခဲ့ရာ ကိုယ်စားလှယ်ရွေးချယ်ရေးကော်မတီက ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်တွင် အစည်းအဝေးပြုလုပ်ပြီးနောက် မြန်မာအပါအဝင် အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံများ၏ ကိုယ်စားပြုမှုအရေးကို ဆိုင်းငံ့ထားရန် ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ Ms. Jane Mugafalu Kabui က အဆိုပြုခဲ့ မဲမခွဲဘဲ အတည်ပြုခဲ့သည်အတွက် ရှိရင်းစွဲ မြန်မာကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်မိုးထွန်းမှာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ဆက်ရှိနေဦးမည် ဖြစ်သည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု တိုက်ခိုက်မှုများ ကာကွယ်ရန် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး - CNF ၊ မြို့နယ်ကာကွယ် ရေးတပ်ဖွဲ့ ကိုးဖွဲ့၊ ဒေသကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ ခုနစ်ဖွဲ့၊ CDF KKG ၊ စုစုပေါင်း ၁၈ ဖွဲ့ဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လအတွင်းက စတင်ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းထားသည့် Chinland Joint Defense Committee – CJDC  အား ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၅ – ၁၆ ရက်တွင် ပြုလုပ်သည့် အစည်းအဝေးအပြီး ဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။

ချင်းပြည်နယ်ကောင်စီဥပဒေအရ ချင်းပြည်နယ်အစိုးရအောက်၌ ကာကွယ်ရေးတပ်တစ်ခုတည်းရှိရမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ထိုသို့ ဖျက်သိမ်းလိုက်ခြင်းဖြစ်ကာ လက်ရှိအဖွဲ့အစည်းများအတွင်းမှ ၁၄ ဖွဲ့မှာ ကောင်စီ၌ ပါဝင်ရန် အလားအလာ ရှိကာ ကျန်အဖွဲ့များမှာမူ သီးခြားရပ်တည်ဖွယ် ရှိသည်။ CJDC အစည်းအဝေးသို့ အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်သည့် CDF-Daai ကမူ တက်ရောက်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

မြန်မာပြည်သူတစ်ရပ်လုံး ထောက်ခံ၊ ပါဝင်၊ ဆင်နွှဲနေသည့် မြန်မာ့နွေဦး တော်လှန်ရေးသည် ဖက်ဆစ် စစ်အာဏာရှင်စနစ် ချုပ်ငြိမ်းရေးနှင့် ပြည်သူ့ကိုယ်စားပြု ဒီမိုကရေစီအစိုးရစနစ် ပေါ်ထွန်းရေး၊ လူမျိုးပေါင်းစုံ တန်းတူရည်တူရှိသည့် ဖက်ဒရယ်စနစ် တည်ဆောက်ရေးကို ရှေးရှုကာ တရုတ်အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတစ်ရပ်ရပ်၏ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်နစ်စေမှု လုံးဝ ဖြစ်စေမည် မဟုတ်သည့် ပြည်သူတော်လှန်ရေးသာ ဖြစ်ကြောင်း  တရုတ်သမ္မတ မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဝမ်ယိထံ လိပ်မူ၍ ဒီဇင်ဘာ ၁၇ ရက်တွင် မြန်မာလူထုအခြေပြုနှင့် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း ၂၂၅ ဖွဲ့က အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ပေးပို့လိုက်သည်။

ယခု အိတ်ဖွင့်ပေးစာသည် တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ ချစ်ကြည်ရေး၊ ဘုံအကျိုးစီးပွားများ ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ရေး၊ စစ်မှန်သည့် "ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်" ဆက်ဆံအား တည်ဆောက်နိုင်ရန် မျှော်ရည်ကြောင်းနှင့် မင်းအောင်လှိုင် ခေါင်းဆောင်သည့် ဖက်စစ် စစ်အုပ်စု၏ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ကာ မြန်မာပြည်သူတစ်ရပ်လုံး၏ အသံနှင့် သဘောထားဆန္ဒကို အလေးထားရန် တောင်းဆိုထားသည်။

မုံရွာထောင်အတွင်း၌ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ မတရားပုဒ်မ တပ်၍ ထောင်သွင်းအကျဉ်းကျခံထားရသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအား ထောင်အာဏာပိုင်များက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှု ပြုလုပ်နေသည့်အပေါ် ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန် သတိပေးလိုက်ကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် မုံရွာလူထုသပိတ်တိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီက ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ထောင်အတွင်းရှိ နိုင်/ကျဉ်းများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပစ္စည်းများအား ဖျက်လို့ဖျက်ဆီး ပြုလုပ်ခြင်းသည့်အပြင် ထောင်တာဝန်ခံအရာရှိ ဇော်မြင့်ဦးနှင့် ဦးစီးမှူး တင်အောင်ဆန်းဝင်းတို့အား တွေ့ဆုံပြောကြားသော်လည်း ထောင်ပိုင်ရုံးခန်းသို့ ခေါ်ယူ၍ ရိုက်နှက်ခံရခြင်း၊ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ ထောင်ဝင်စာဌာန၌လည်း နိုင်/ကျဉ်းမိသားစုဝင်များ ထောင်ဝင်စာပို့သည့်အခါ အကြောင်းမဲ့ ငေါက်ငမ်းအော်ဟစ်ခြင်းနှင့် ပြဿနာရှာခြင်းများ ရှိနေကြောင်း၊ ၎င်းတို့အား မှတ်တမ်းတင်ထားကာ ပြန်လည်တရားစွဲဆိုသွားမည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်၌ ဖော်ပြထားသည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု လိုအပ်သည့် လေယာဉ်ဆီနှင့် စစ်ဘက်/အရပ်ဘက် နှစ်မျိုးသုံး လောင်စာရရေးအတွက် စင်ကာပူ၊ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ထိုင်းနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့မှ ဝယ်ယူရေးအတွက် ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှုနှင့် လောင်စာဆီတဆင့်သိုလှောင်ပေးမှု၌ ပါဝင်သည့် ကုမ္ပဏီများ၊ ရေကြောင်းအာမခံနှင့် သင်္ဘောအေဂျင်စီများအနေဖြင့် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ထားမှုအပေါ် ချိုးဖောက်သည့်အတွက် ပြစ်ဒဏ်ခတ်မှု ချမှတ်ရန် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC)  ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် ကြေညာချက်ထုတ် တောင်းဆိုလိုက်သည်။

တောင်းဆိုချက်၌ အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာနှင့် ဒီဇင်ဘာလအတွင်း စစ်အုပ်စုထံ လောင်စာတင်သွင်းပို့ဆောင်သည့် ဆီသယ်သင်္ဘော ၁၂ စင်း၏ စာရင်းကိုပါ ပူးတွဲဖော်ပြထားကာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာမှ ဒဏ်ခတ်ခြင်းကို ညှိနှိုင်းကျင့်သုံးမှုသည် အကြမ်ဖက်စစ်အုပ်စု၏ ကျဆုံးခန်းသို့ လျင်မြန်စွာ ရောက်ရှိစေကာ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ လမ်းခင်းပေးရာ ရောက်ကြောင်း၊ စစ်အုပ်စုအပေါ် ချမှတ်ထားသော ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများ ချိုးဖောက်သူအဖြစ် ပါဝင်ပတ်သက်သည့် ကုမ္ပဏီများအား ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ကျင့်သုံးရန် ပါရှိသည်။

နှစ်ဖက်ခေါင်းဆောင်းများ ဆွေးနွေးပြီးနောက် မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးတပ် (Mon State Revolutionary Force – MSRF) အား မွန်ပြည်ဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (Mon State Federal Council – MSFC) တပ်အဖြစ် ပြောငးလဲရပ်တည်ကာ ဆက်လက်တိုက်ပွဲ သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

MSFC ၏ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးဦးဆောင်မှုကို ခံယူကာ ပြည်နယ်တပ်အဖြစ် ရပ်တည်မည်ဖြစ်ကာ စစ်ဘက်ရေးရာလိုအပ်ချက်များကိုလည်း MSFC က တာဝန်ယူဖြည့်ဆည်းသွားမည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ ပါရှိသည်။

CDM လှုပ်ရှားမှု၌ ပါဝင်သည့် ကျောင်းသား/သူ များအတွက် တရားမျှတမှု ပြန်လည်ရှာဖွေရေးမှာ အရေးကြီးကာ ၎င်းတို့၏ ပညာရေးအခွင့်အလမ်း၊ ပညာရေးအာမခံချက်၊ ရုပ်ပိုင်းစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်ပြုပြင်တည်ဆောက်ရေးအတွက် မူဝါဒတစ်ရပ်အား ပါဝင်သင့် ပါဝင်ထိုက်သူများနှင့် ရေးဆွဲအတည်ပြုပေးစေလိုကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) ၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) နှင့် သက်ဆိုင်သူအားလုံးအား အခြေခံပညာ ပညာရေးဝန်ထမ်းများ အထွေထွေသပိတ်ကော်မတီ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ (BEGSC-CEC) က ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် တိုက်တွန်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

လက်ရှိတွင် CDM နှင့် အခြားသော CDM အစုအဖွဲ့များနှင့် ပတ်သက်သည့် မူဝါဒများ ရှိလာပြီ ဖြစ်ကာ ယင်းမူဝါဒများ၌ CDM ကျောင်းသားဟူသည့် စကားရပ်ပါဝင်သော်လည်း သီးခြားကဏ္ဍ ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်းများ မရှိပေ။

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း ချင်းပြည်နှင့် ချင်းလူမျိုးကိုယ်စား နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ ဦးစီး ဆောင်ရွက်ရေးအတွက် ကြားကာလချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (Interim Chin National Consultative Council – ICNCC) ကို ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF)၊ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရကာ စစ်အုပ်စုအား ဆန့်ကျင်နေသည့် နိုင်ငံရေးပါတီနှင့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ၊ CDM ဝန်ထမ်း၊ သပိတ်အင်အားစု၊ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်း၊ လူငယ် အမျိုးသမီးများဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီ ၁၃ ရက်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းသည်။စတင်ဖွဲ့စည်းခင်ကတည်းကပင် ချင်းပြည်နယ်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းရန်နှင့် ဥပဒေပြုရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ တရားစီရင်ရေးကိစ္စများကို ကိုင်တွယ်သွားမည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) တွင် လည်း အဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ်လည်း ပါဝင်လျက်ရှိသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မေလတွင် အစိုးရပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် ချင်းပဋိဉာဉ်ရရှိရေးအတွက် ချင်းပဋိဉာဉ်မူကြမ်း ရေးဆွဲရေးကော်မတီ ဖွဲ့ စည်းကား Single text drat ရရှိရေး၊ ရရှိလာသည်ကို ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် ကျယ်ပြန့်စွာ ဆွေးနွေးအတည်ပြုနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ထပ်မံထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီ ၄ ရက်တွင် CNF ဗဟိုအလုပ်မှုဆောင်ကော်မတီ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်း အစည်းအဝေး ဆုံးဖြတ်ချက် ၂ (က) အရ ကောင်စီမှ နုတ်ထွက်ကြောင်း ICNCC သို့ အကြောင်းကြားခဲ့သည်။

CNF သည် ချင်းလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ၊ မြို့နယ်နှင့် ဒေသအခြေပြု အဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်ပေါင်း (၁၀၈) ဦး ဖြင့် Pre-Plenary Meeting for Chinland Council ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၇ မှ ၉ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ယင်းတွေ့ဆုံမှုအတွင်း တော်လှန်ရေးကာလ ချင်းပြည်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (Chinland Constitution) ပေါ်ပေါက်ရေး၊ ချင်းပြည်ကောင်စီ (Chinland Council) ဖွဲ့စည်းရေး၊ ချင်းပြည် (Chinland) ၏ မဏ္ဍိုင်သုံးရပ် ဖွဲ့စည်းထူ ထောင်ရေးအတွက် ညီလာခံခေါ်ယူကျင်းပရန် သဘောတူခဲ့ကာ ညီလာခံဖြစ်မြောက်ရေး Working Committee for Chinland Council Conference (WCCCC) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။WCCCC သည် ဖွဲ့စည်းပုံမူကြမ်း ရေးဆွဲခြင်းကို ဆောင် ရွက်ခဲ့သည်။

ချင်းပြည်တည်ထောင်ရေး၌ ပြည်နယ်အတွင်းရှိ အစုအဖွဲ့အသီးသီး စုံလင်စွာ ပါဝင်သော ဆွေးနွေးဆုံးဖြတ်ချက် မပါဘဲ ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် မလိုလားအပ်သည့် ပဋိပက္ခများအား အစပျိုးရာ လမ်းကြောင်းတစ်ခုသို့ ရောက်ရှိစေမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်းနှင့် အားလုံးပါဝင်အောင် လုပ်ဆောင်ပြီးမှ ညီလာခံခေါ်သင့်ကြောင်း အလုပ်ကော်မတီထံ နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက် တွင် ကန်ပက်လက် မြို့နယ်ကောင်စီက သဘောထားပေးပို့ခဲ့သည်။

ညီလာခံသည် ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းနှင့် မကိုက်ညီသည့်အပြင် တန်းတူညီမျှမှု မရှိသောကြောင့် ချင်းအမျိုးသားတစ်ရပ်လုံး၏ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို ကိုယ်စားပြု ဖော်ဆောင်နိုင်မည်မဟုတ်ဟု သုံးသပ်သည့်အတွက် ညီလာခံတက်ရောက်မည် မဟုတ်ကြောင်း ချင်းအမျိုးသားကောင်စီ (မင်းတပ်) (CNC-Mindat/CDF-Mindat)၊ ချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (CNO/CNDF) ၊ ဇိုမီးဖက်ဒရယ်အစည်းအရုံး (ZFU/PDF-Zoland) တို့က ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

WCCCC ၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် CNF ဌာနချုပ်ရှိရာ ဗစ်တိုးရီးယားစခန်း၌ ချင်းပြည် (Chinland Council) ညီလာခံအား ဒီဇင်ဘာ ၄ – ၇ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အစုအဖွဲ့ ကိုယ်စားပြုသူများအပါအဝင် ပြည်တွင်းပြည်ပ ဧည့်သည် ၂၃၅ ဦး ပါဝင်သည့် ယင်းညီလာခံက ချင်းပြည် (Chinland) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအား အတည်ပြုလိုက်သည်။

တစ်ပြိုင်နက်တည်းပင် ယင်းအစုအဖွဲ့ သုံးခုမှ ကိုယ်စားလှယ် ၁၄၀ ဦးဖြင့် ကောင်စီအား လည်းကောင်း၊ ၂၃ ဦး ဖြင့် ကောင်စီ ဦးဆောင်အဖွဲ့အားလည်းကောင်း ဖွဲ့စည်းခဲ့ကာ ကောင်စီသည် အမျိုးသားကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် အာမခံချက်ရှိသော ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရန်၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ် တည်ဆောက်ရေးအား ရည်မှန်းချက်အဖြစ် ထားရှိကာ ကောင်စီဖွဲ့စည်းပြီး ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း ပြည်နယ်လွှတ်တော်၊ ပြည်အစိုးရအဖွဲ့  နှင့် ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်ချုပ်တို့အား ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဟု ကောင်စီက ကြေညာချက် ၁/၂၀၂၃ ဖြင့် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ချင်းပြည် (Chinland) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပြဌာန်းချက်များ

အတည်ပြုလိုက်သည့် ချင်းပြည် (Chinland) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် အခန်း (၁၀) ခန်း ပါရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ (၁) အခြေခံမူ (၂) ချင်းပြည် (Chinland) ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံ (၃) ချင်းပြည် (Chinland) ကောင်စီ (၄) ဥပဒေပြုရေး (၅) အုပ်ချုပ်ရေး (၆) တရားစီရင်ရေး (၇) ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ (၈) ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး (၉) ရွေးကေက် တင်မြှောက်ခြင်း (၁၀) အထွထွေပြဋ္ဌာန်းချက်များ တို့ ဖြစ်သည်။

ကောင်စီဦးဆောင်အဖွဲ့ဝင်များသည် အမျိုးသားညီညွတ် ရေးအစိုးရ (NUG) အပြင် ပြည်နယ် အစိုးရ၊ လွှတ်တော်၊ တရားလွှတ်တော်ချုပ်နေရာများ၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခွင့်မရှိဟု ကန့်သတ်ထားသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ၌ ဝန်ကြီး ချုပ်အား အကြီးအကဲအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ချင်းပြည် (Chinland) ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌသည် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည့် ဥပဒေအရ ပြည်နယ်အကြီးအကဲပင် ဖြစ်သလို ချင်းပြည် (Chinland) ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ၌ လည်း ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် တာဝန်ယူသည်။

အစိုးရအဖွဲ့အား တော်လှန်ရေးကာလနှင့် အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလဟူ၍ နှစ်ပိုင်းခွဲခြားထားကာ တော်လှန် ရေးကာလ ပြီးဆုံးပါက ချင်းပြည် (Chinland) တော်လှန်ရေးကာလအစိုးရအဖွဲ့အား အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ အစိုးရအဖြစ် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းရမည် ဖြစ်သည်။

ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်း တပ်စွဲထားသည့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု လက်အောက်ခံ တပ်ဖွဲ့၊ တပ်ရင်းများအနေဖြင့် အသက်အာမခံချက်အပြင် နိုင်ငံ့ကာကွယ်ရေးတာဝန် ပြန်လည်ထမ်းဆောင်ခွင့်ကိုပါ အာမခံသည့် ဘက်ပြောင်းရေးအစီအမံများ ကရင်နီပြည် ကြားကာလအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ - IEC က ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

တပ်မတော်သားများ၏ ဂုဏ်သိက္ခာ၊ ရာထူး ထိခိုက်မှုနည်းစေရန်နှင့် သွေးစွန်းမှုမရှိဘဲ တိုင်းပြည် ပြန်လည်တည်ငြိမ်ရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးတို့၌ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် အတွက် ထိုသို့ ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဘက်ပြောင်းမှုများအား စီမံရန်အတွက် IEC က "ဘက်ပြောင်းရေးအစီအမံ စီမံကြီးကြပ်ရေးလုပ်ငန်းကော်မတီ" ကို အဖွဲ့ဝင်ငါးဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး ဘက်ပြောင်းလိုသူများ ၏ အသက်ရှင်ပိုင်ခွင့်၊ လုံခြုံသောနေရာ၌ နေထိုင်နိုင်ခွင့်၊ တာဝန်ပြန်လည်ထမ်းဆောင်ပိုင်ခွင့်၊ CDM မူဝါဒများအရ ဆုကြေးနှင့် ပံ့ပိုးမှုများ ရပိုင်ခွင့်၊ မိသားစုနှင့် ဆက်သွယ်ခွင့်အပါအဝင် လွတ်လပ်စွာ လူမှုဘဝ ထူထောင်ခွင့်များကိုပါ အာမခံထားသည်။

ဒီဇင်ဘာ ၄ ရက်မှ ၇ ရက်အထိ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး - CNF ဌာနချုပ် ဗစ်တိုးရီးယားစခန်းတွင် ပြုလုပ်သည့် ပထမအကြိမ် ချင်းပြည် (Chinland) ကောင်စီညီလာခံမှတစ်ဆင့် ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်တွင် ချင်းပြည် (Chinland) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအား အတည်ပြုလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။

ယင်းနေ့တွင် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ၌ အနိုင်ရကာ စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေး၌ ပါဝင်သည့် ချင်းလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) ၊ မြို့နယ်နှင့် ဒေသအဖွဲ့ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များဖြင့် ကောင်စီအား အစုအဖွဲ့သုံးမှ ကိုယ်စားလှယ် ၁၄၀ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ကောင်စီသည် ပြည်နယ်လွှတ်တော်၊ ပြည်အစိုးရအဖွဲ့နှင့် ပြည်နယ် တရားလွှတ်တော်ချုပ်တို့အား ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း ဖွဲ့စည်းသွားမည်လည်း ဖြစ်သည်။

“ဖက်ဒရယ်စနစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် တန်းတူညီမျှမှုအခြေခံမူ - အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးနှင့် ဂျဲန်ဒါတန်းတူမှုကို မဟာဗျူဟာမြောက်ချည်းကပ်ခြင်း” အမည်ဖြင့် စာတမ်းကို အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ် (မြန်မာနိုင်ငံ) - WLB က ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်တွင် ထုတ်ဝေလိုက်သည်။

အနာဂတ်ပြည်ထောင်စု၌ ကျား-မ တန်းတူရေးနှင့် အမျိုးသမီးများ၏ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးစေသာ နယ်ပယ်အသီးသီးတွင် တန်းတူမှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများအား လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် စဉ်းစား ရာတွင် တန်းတူရေးအား ပြည်ထောင်စုစနစ်၏ အခြေခံမူအဖြစ် ထည့်သွင်းရန်၊ ပြည်နယ်များ၏ သက်ဆိုင်ရာအခြေခံ ဥပဒေများတွင်လည်း စနစ်တကျ ထည့်သွင်းရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းသွားနိုင်ရေး ရည်ရွယ်ထုတ်ဝေခြင်း ဖြစ်သည်။

စစ်တမ်း၌ အဓိကအခန်းကြီးသုံးခန်း ပါဝင်ကာ တန်းတူညီမျှမှုအခြေခံမူကို အလေးထားမှု၊ ပြည်ထောင်စုစနစ် အခြေခံမူနှင့် တန်းတူရေးဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်များ၊ ပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံများ အခန်းကဏ္ဍတို့ ဖြစ်ကာ ရေးဆွဲရာ၌ အခြေခံ ရမည့် မူများကို ဖော်ပြထားသည်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလတွင် ကရင်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းအသစ်တစ်ရပ်အဖြစ် ပေါ်ထွက် လာခဲ့သော ကော်သူးလေတပ်မတော် (KTLA) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် ဗိုလ်မှူးချုပ် စောနယ်ဒါးဘိုမြက သမ္မတအဖြစ် ဦးဆောင်ပါဝင်သော ကော်သူးလေ အစိုးရဖွဲ့စည်းမှုကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၁၃) ရက်နေ့ ရက်စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

ဗိုလ်မှူးချုပ် စောနယ်ဒါးဘိုမြသည် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ၏ ဥက္ကဌဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောဗိုလ်မြ၏ သားတဦးဖြစ်ပြီး၊ KNU ၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တဖွဲ့ဖြစ်သော ကရင့်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေး အဖွဲ့အစည်း (KNDO) ၏ စစ်ဦးစီးချုပ်ဟောင်းတဦး ဖြစ်သည်။ KNU လက်အောက်တွင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ရှိပြီး ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KNLA) နှင့် ကရင့်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေး အဖွဲ့အစည်း (KNDO) တို့ဖြစ်သည်။

ကော်သူးလေတပ်မတော် (KTLA) ဖွဲ့စည်းခြင်း

ဒူးပလာယာခရိုင်၊ ဖလူး-ဝေါ်လေဒေသတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဥပဒေပြင်ပ သတ်ဖြတ်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် အမှုအတွက် ပြုလုပ်သည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၅) ရက်နေ့တွင် KNU အနေဖြင့် ဗိုလ်မှူးချုပ် စောနယ်ဒါးမြအား တာဝန်မှ ယာယီရပ်ဆိုင်း ထားခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မေလ (၃၁) ရက်နေ့တွင် ဖမ်းဆီးရမိသည့် သုံ့ပန်း ၄၇ ဦးအနက် ၂၅ ဦးကို စစ်အုပ်စု၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖြစ် စွတ်စွဲသတ်ဖြတ်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့်အမှုဖြစ်သည်။  လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မတီ၏ လုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်ဆင့်တွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (၁၇) ရက်နေ့တွင် တာဝန်နှင့် ရာထူးမှ လုံးဝရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ လစ်လပ်သွားသည့် KNDOစစ်ဦးစီးချုပ်နေရာအား ဗိုလ်မှူးကြီး စောရှီးလေအား ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၁၇) ရက်နေ့တွင် KNU က ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ယင်းနောက် နှစ်ရက်အကြာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၁၉) ရက်နေ့တွင် ကော်သူးလေတပ်မတော် (KTLA) ဖွဲ့စည်းကြောင်း  ဗိုလ်မှူးချုပ် စောနယ်ဒါးမြက စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ KTLA တွင် Lion Battalion Commando၊ ဆင်ဖြူစစ်ကြောင်း၊ တပ်မဟာ (၄) မှ ခွဲထွက်ခဲ့သည့် အထူးတပ်ရင်းတို့အပြင် ဒီမိုကရေစီအကျိုးပြု ကရင်တပ်မတော် (DKBA) နှင့် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်- ကရင်ငြိမ်းချမ်းရေးကောင်စီ (KNU/KNLA-PC) တို့မှ ခွဲထွက်လာသော တပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၀) ရက်နေ့တွင် KNU အရေးပေါ် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် ကော်မတီ အစည်းအဝေးပြုလုပ်ပြီး ဗိုလ်မှူးချုပ် စောနယ်ဒါးမြအား KNU မှ ထုတ်ပယ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ တနေ့တည်းမှာပင် KNLA နှင့် KNDO တို့အနေဖြင့် KTLA ဖွဲ့စည်းမှုသည် တပ်မှူးများ၏ အရေးပေါ် အစည်းအဝေး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ဖော်ပြပြီး “လုံးဝလက်ခံ အသိအမှတ် ပြုမည်မဟုတ်” ဟုတ် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ကော်သူးလေတပ်မတော်သည် KNU လက်မှတ်ရေးထိုးထားခဲ့သော တနိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (NCA) ၏ လွှမ်းမိုးချုပ်နှောင်မှုမရှိသော တပ်ဖွဲ့ဖြစ်ပြီး၊ စစ်အုပ်စုကို တော်လှန်နေသော ကရင့်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) များနှင့် အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမည် ဟု ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၀) ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ (၁၀) ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် KNU ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ပဒိုစောတာဒိုမူးကNCA စာချုပ်သည်  အနှစ်သာရအားဖြင့် ပျက်ဆီးပြီးဖြစ်သဖြင့် KNU အနေဖြင့် ၎င်းစာချုပ်နှင့် လုံးဝပတ်သက်ခြင်းမရှိတော့ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။

KNLA တပ်မဟာ (၄) (မြိတ်-ထားဝယ်ခရိုင်) နှင့် တပ်မဟာ (၇) (ဘားအံခရိုင်) တို့အနေဖြင့် KTLA အနေဖြင့် ၎င်းတို့နယ်မြေများအတွင်း လှုပ်ရှားခြင်းမပြုရန်၊ KTLA သို့ သွားရောက်ပူးပေါင်းခဲ့သော စစ်သည်များ မိခင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြန်လည်ပူးပေါင်းရန် ထုတ်ပြန်မှုများရှိခဲ့သလို၊ အပြန်အလှန် ထိတွေ့ဖြစ်ခတ်မှုအချို့လည်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး၊ နှစ်ဘက် သေဆုံးမှုများ လည်း ရှိခဲ့သည်။

KTLA သည် မြေပြင်တွင် အခြားသော လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် စစ်အုပ်စုတပ်ဖွဲ့များကို ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်မှုများရှိနေပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၂၅) ရက်နေ့တွင် တနင်္သာရီမြို့နယ်အခြေစိုက်သည့် ကော်သူးလေတပ်မတော် (KTLA)-ထီးစမယ်ယွာတပ်ရင်း၊ တပ်ခွဲ(၃)၊ ခွပ်ဒေါင်းတမန် အထူးစစ်ကြောင်းနှင့် People Liberation Army (PLA) တို့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့ သုံးခုပေါင်းကာ တောင်းပိုင်ညီနောင်တပ်ပေါင်းစု (Southern Brothers Army - SBA) ကို ဖွဲ့စည်းထားသည်။

ကော်သူးလေအစိုးရဖွဲ့စည်းကြောင်းကြေညာခြင်း

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ (၂၃) ရက်နေ့တွင် KTLA မှ ကော်သူးလေ တပ်မတော်၊ နိုင်ငံရေးခံယူချက် ထုတ်ပြန်စာတမ်းနှင့် ဆက်စပ်နောက်ခံသမိုင်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၁၅) ရက်နေ့တွင် “အဓိကပန်းတိုင်များနှင့် အခြေခံမူများကို ဖော်ပြသည့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော နိုင်ငံရေး ကြေငြာစာတမ်း (Political Manifesto-PM)” ကို ယာယီဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအဖြစ် လက်ခံကျင့်သုံးလျက် ကော်သူးလေ အစိုးရ ဖွဲ့စည်းပုံ နှင့် အရာရှိများကို ဖော်ပြထားသည့်သည့် ကော်သူးလေအစိုးရဖွဲ့စည်းခြင်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့တွင် စောနယ်ဘိုဒါးမြက သမ္မတအဖြစ် ပါဝင်သည်။

အခုလိုဖွဲ့စည်းမှုသည် ကော်သူးလေ ဖက်ဒရယ်ယူနစ်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းမည်ဟု KNU က ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၇) ရက်နေ့မှာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီးနောက် ပေါ်ထွက်လာခဲ့တာဖြစ်သည်။ စစ်အာဏာသိမ်းယူမှုကို ဖယ်ရှားပြီးနောက်မှာ KNU အနေနဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ရှိတဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးတဲ့ ကော်သူးလေ ဖက်ဒရယ်ယူနစ်တစ်ခုကို တည်ထောင်မည်ဖြစ်ကြောင်း လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ (၁၀) ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့သည်။

KNU အနေဖြင့် အုပ်ချုပ်ရေးကို အစိုးရတစ်ရပ်ကဲ့သို့ ပြည်စုံနိုင်ရေးအတွက် ဌာနအားလုံးနှင့် ကော်မတီအားလုံးက အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်း အကောင်အထည်ဖော်နေသည့်အချိန်တွင် KNU က ဆောင်ရွက်နေသည့် အရာများအားလုံးကို လုပ်နေသယောင်ဖြင့်၊ နာမည်တူ ကော်သူးလေ အစိုးရ ဖွဲ့စည်းသည့်အတွက် အမြင်လွှဲမှားမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊ မကြာခင်ပျောက်ကွယ်သွားမည့် “နေ့ခင်းဖက်အိပ်မက်” ဟု KNU ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပဒိုစောတောနီးက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၂၁) ရက်နေ့တွင် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။ KNU တွင် နိုင်ငံခြားရေးဌာန၊ ကာကွယ်ရေးဌာန အပါအဝင် ဌာန ၁၄ ခုရှိသည်။

KNU မှ ကရင်အဖွဲ့အစည်းအချို့ ခွဲထွက်ခဲ့ခြင်းမှာ ဤအဖြစ်အပျက်သည် ပထမအကြိမ်မဟုတ်ပဲ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် စောလားပွယ်သည် KNU မှ ခွဲထွက်၍ ဒီမိုကရေစီအကျိုးပြု ကရင်တပ်မတော် (DKBA) ကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်း၊ KNU ၏ ခွင့်ပြုချက်မရဘဲ စစ်အစိုးရနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးခဲ့သည့်အတွက် ထုတ်ပယ်ခြင်းခံရ ပြီးနောက် ဗိုလ်မှူးချုပ်စောထိန်မောင် ဦး‌ ဆောင်ပြီး ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (ငြိမ်းချမ်းရေးကောင်စီ) KNLA (Peace Council) ကို ၂၀၀၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁၁) ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းတို့လည်း ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

ကရင်ပြည် (ခေါ်) ကော်သူးလေ အသိအမှတ်ပြုမှု ရရှိရန်အတွက် KNU ကို ၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (၃၁) ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး၊ KNU ၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ကော်သူးလေအစိုးရကို ၁၉၅၀ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ဖွဲ့စည်းလည်ပတ်ခဲ့သည်။​

(၁၇) ကြိမ်မြောက် KNU ကွန်ကရက်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ (၂၄) ရက်နေ့မှ မေလ (၄) ရက်နေ့အထိ ကျင်းပခဲ့ပြီး ဗဟိုအမြဲတမ်းကော်မတီနှင့် ဗဟိုအလုပ်မှုဆောင်ကော်မတီတို့ကို ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခဲ့သည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကောလင်းခရိုင်၊ ကောလင်းမြို့နယ်အား အမှတ် (၁) စစ်ဒေသကွပ်ကဲမှုဖြင့် သိမ်းယူပြီးနောက် ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်မှစ၍ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးစတင်ပြီ ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG က ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်သည်။

ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအား ကဏ္ဍခြောက်ခုဖြင့် လည်ပတ်မည်ဖြစ်ကာ အုပ်ချုပ်ရေး၊ ကာကွယ်ရေးနှင့် တရားစီရင်ရေး၊ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုပေးရေး၊ တရားစီရင်ရေး၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းများ စီမံခန့်ခွဲရေး၊ Non-CDM ဝန်ထမ်းများအရေးတို့ ဖြစ်သည်။ ကာကွယ်ရေးနှင့် တရားစီရင်ရေးကဏ္ဍအား ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (PDF)  ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (ပကဖ)၊ ပြည်သူ့လုံခြုံရေးအဖွဲ့ (ပလဖ) နှင့် ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့ ပေါင်းစပ်ကာ စည်းသုံးစည်း ဖြင့် တာဝန်ယူမည် ဖြစ်ကာ အရပ်ဘက် တရားစီရင်ရေးကဏ္ဍအတွက် သင့်တော်သည့် တရားသူ ကြီးများ ခန့်အပ်ကာ တရားရုံးများဖွင့်၍ လုပ်ဆောင်မည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ဂျပန်အစိုးရက ပေးအပ်နေသည့် ဖွံ့ဖြိုးရေးဆို်ငရာ တရားဝင်အကူအညီ (Official Development Assistance – ODA) ချေးငွေများ ပေးအပ်ခြင်း၊ ဂျပန်အစိုးရန်ပုံငွေဖြင့် လည်ပတ်နေသည့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အခြေခံအဆောက်အဦ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကော်ပိုရေးရှင်း (Japan Oversea Infrastructure Investment Corporation for Transport and Urban Development – JOIN) နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတကာကော်ပိုရေးရှင်းဘဏ် (Japan Bank for International Cooperation – JBIC) သည် စစ်သမိုင်းပြတိုက် ပြန်လည်ပြုပြင်ရေးစီမံကိန်းများ၌ ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့်အတွက် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအား အကျိုးဖြစ်ထွန်းနေစေသည့်အတွက် ၎င်းတို့အား ရပ်တန့်ရန် ဂျပန်အစိုးရအား ဦးတည်၍ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်က နွေဦးတော်လှန်ရေး၌ ပါဝင်နေသည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ၈၅ ခုက တောင်းဆိုလိုက်သည်။

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်၊ နိုင်ငံခြားရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် မြေယာ၊ အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းဝန်ကြီးတို့အား လိပ်မူထားသည့် ယင်းအိပ်ဖွင့်ပေးစာ၌ အကြမ်းဖက်အုပ်စု အာဏာသိမ်းစဉ်က ဂျပန် ODA ချေးငွေဖြင့် ပြုလုပ်နေသည့် စီမံကိန်းများအား ပြန်လည်သုံးသပ်ရမည်ဟု ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာနဘက်မှ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုထားသော်လည်း ယနေ့အထိ တိုးတက်မှု မရှိလာကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး လူထုလှုပ်ရှားမှု - CDM နှင့် ပတ်သက်သည့် မူဝါဒအား အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ - NUCC က ကောင်စီ၏ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်အစည်းအဝေးမှတစ်ဆင့် အတည်ပြု ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

မူဝါဒ၌ အပိုင်း (၄) ပိုင်းပါဝင်ကာ အပိုင်း (၁) မူဝါဒ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှု၊ အနက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်၊ ရည်ရွယ်ချက်များ၊ အပိုင်း (၂) အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေးလူထုလှုပ်ရှားမှု၊ အပိုင်း (၃) အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်ရေးလူထုလှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာမူဝါဒ၊ အပိုင်း (၄) အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်ရေး "လူထု" လှုပ်ရှားမှုနှင့် သက်ဆိုင်သော အသွင်ကူးပြောင်းရေးဆိုင်ရာ တရားမျှတမှုမူဝါဒများ တို့ဖြစ်သည်။ အပိုင်း (၄) ပိုင်းတွင် အခန်း (၅) ပါဝင်ပြီး တရားမျှတမှုမူဝါဒအပိုင်း၌ အသိအမှတ်ပြုခြင်း၊ အမှန်တရား ရှာဖွေခြင်း၊ နစ်နာမှုများကို ပြန်လည်ကုစားခြင်း၊ အပြစ်ပေးအရေးယူခြင်း၊ အဆိုးကျော့သံသရာကို ရိုက်ချိုးခြင်းဟူ၍ ကဏ္ဍများခွဲကာ မူဝါဒအသေးစိပ်အား ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

အပြစ်ပေးအရေးယူခြင်း၌ ကျူးလွန်ခဲ့သူများအား တရားစွဲဆိုရန် သင့်၊ မသင့် ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ခြင်းအပါအဝင် လူအခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု ကျူးလွန်ကြောင်း ထင်ရှားသူများအား တရားရုံး/ခုံရုံးတင်ခြင်း၊ လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှု/စစ်ရာဇဝတ်မှု/လူသားမျိုးနွယ် အပေါ် ကျူးလွန်သော ပြစ်မှုများ၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုဖြစ်စဉ်၌ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သူတိုင်း တရားဥပဒေ ရှေ့မှောက်၌ ခြွင်းချက်မရှိ တရားစီရင်ခံရမည် ဖြစ်ကာ လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှု၊ လူသားမျိုးနွယ် အပေါ် ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများအတွက် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် လုံးဝမရှိစေရဟု မူဝါဒ၌ ဖော်ပြထားသည်။

မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှု -  CDM၌ ပါဝင်သည့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် အခြားဌာနမှ ဝန်ထမ်းအစုအဖွဲ့ သုံးဖွဲ့ ပူးပေါင်း၍ မွန်ပြည်နယ် CDM နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများကောင်စီ (CCSC-MON) အား ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း သီးခြားစုဖွဲ့ရန် လိုအပ်ချက်အရ မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ CDM နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများ ကိုယ်စားပြုအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်ချက် သုံးရပ်အား လုပ်ဆောင်ရန် ဖွဲ့စည်းခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

၎င်းတို့မှာ ဌာနအသီးသီးမှ CDM များ ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ ပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်စေရန်၊ ကြားကာလဝန်ထမ်းယန္တရားနှင့် မူဝါဒများပေါ်ထွက်စေရန်၊ စွမ်းဆောင်ရည်ပြည့်သည့် ဝန်ထမ်းယန္တရား ပေါ်ထွန်းစေရေးတို့ ဖြစ်သည်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ နိုင်ငံခြားရေးနှင့် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများအား ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည့် ကဏ္ဍများ ပိုမိုအားကောင်းရေး၊ တော်လှန်ရေး အောင်မြင်ရေးအတွက် လက်တွဲလုပ်ဆောင်မည့် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)၊ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကော်မတီနှင့် Kachin Political Interim Coordination Team (KPICT) တို့ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်က တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

တွေ့ဆုံမှုအတွင်း KPICT ဘက်မှ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KIA) မှ ဗိုလ်ချုပ်ဂွမ်မော်၊ KPICT ဥက္ကဋ္ဌ ဆရာကြီးတူးရှန် ဦးဆောင်သည့် အဖွဲ့ ပါဝင်ခဲ့ကာ NUG ဘက်မှ ကော်မတီအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီး၊ ဒုဝန်ကြီး၊ အကြံပေးနှင့် အတွင်းရေးမှူးများ ပါဝင်ခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ဘူဆန် ကမ္ဘာ့မိတ်ဖက် ဖိုရမ် (2023 Busan Blobal Partnership Fourm) အား အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ကိုယ်စားလှယ် ဖိတ်ကြားထားမှုအား ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူများအား ထောက်ခံကြောင်း ပြသရန် မြန်မာ့အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်း ၆၆၀ က နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်တွင် အိတ်ဖွင့်ပေးစာပေးပို့ တောင်းဆိုလိုက်သည်။

ဖွံ့ဖြိုးရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မဟာမိတ်အဖွဲ့ (Global Partnership for Effective Development Cooperation – GPEDC) က စစ်အုပ်စု၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွား ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ ဖိတ်ကြားထားခြင်းဖြစ်ကာ ဖိုရမ်အား တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဆိုးလ်မြို့တွင် ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်မှ ၆ ရက်အထိ ပြု လုပ်မည် ဖြစ်သည်။

အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ယင်းဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဦးကံဇော်အား အမေရိကန်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂက အရေးယူပိတ်ဆို့ထားကာ စစ်အုပ်စုသည် မြန်မာပြည်သူ အကျိုးစီးပွားမဟုတ်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များအား ပြည်သူ့ကိုယ်စားချမှတ်နေသည့်အပြင် ဖိုရမ်ပြုလုပ်မည့် Lotte Hottel ဟိုတယ်အုပ်စုသည် စစ်အုပ်စု၏ အကျင့်ပျက်စီးပွားရေးကွန်ရက်၌ ပါဝင်နေသည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ ဖိုရမ်အနေဖြင့် စစ်အုပ်စုအား နိုင်ငံရေးထောက်ခံမှုနှင့် မှားယွင်းသော တရားဝင်မှု မပေးရန်နှင့် မြန်မာလူထုက ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ကိုသာ အသိအမှတ်ပြုရန်လည်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

ရှမ်းပြည်လူထု၏ သဘောဆန္ဒအရ ရှမ်းပြည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS/SSA) နှင့် ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ (SSPP/SSA) တို့အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲပြီဖြစ်ကြောင်း  နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်တွင် အဖွဲ့နှစ်ခုပေါင်း၍ ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

SSPP/SSA ကိုယ်စားလှယ် သုံးဦး၊ RCSS/SSA ကိုယ်စားလှယ်လေးဦးတို့ နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးနောက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြောင်း ရှမ်းဘာသာဖြင့် ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက်၌ ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ရှမ်းပြည်သူလူထု၊ သံဃာတော်နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိနှင့် တပ်သားများအနေဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး လုပ်ငန်းစဉ်အား သိရှိစေရန်အတွက် ပူးတွဲကြေညာခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကြေညာချက်ပါ ပါရှိသည်။

‍

မကွေးတိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်က မကွေးဖက်ဒရယ်ယူနစ် ကြားကာလ အစီအမံရေးဆွဲရေး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုဆိုင်ရာဥပဒေအား နိုဝင်လာဘ ၁၇ ရက်က ပြဋ္ဌာန်းသည့်အပေါ် မကွေးတိုင်းအတွင်းရှိ ချင်းတိုင်းရင်းသားများအစုအဖွဲ့က အသိအမှတ်မပြုကြောင်း နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

မကွေးတိုင်းလွှတ်တော်ရှိ လွှတ်တော်သုံးရပ်မှ ချင်းတိုင်းရင်းသားများအစုအဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးစဉ် ယင်းဥပဒေနှင့် ပတ်သက်၍ လုံးဝ ဆွေးနွေးထားမှု မရှိခြင်း၊ ထုတ်ပြန်လိုက်သည့် ဥပဒေ၌ တိုင်းရင်းသားများ အစုအဖွဲ့ အမည် သတ်မှတ်သုံးစွဲမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ချင်းတိုင်းရင်းသားများ အစုအဖွဲ့ဟု ခေါ်ဆိုသတ်မှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုထားသော်လည်း အသိအမှတ်ပြုသည့်အတွက် မကွေးလွှတ်တော် ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်အား အသိအမှတ်မပြုကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

မကွေးတိုင်းအတွင်းရှိ ချင်းတိုင်းရင်းသားများအစုအဖွဲ့များ သဘောထားထုတ်ပြန်ချက်၌ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ အရှိုချင်းအမျိုးသားဖက်ဒရယ်ကောင်စီ၊ အရှိုချင်း အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ် (ACDF) တို့ကလည်း ထောက်ခံ/ဝန်းရံအဖွဲ့အစည်းများအဖြစ် ပါဝင်သည်။

‍

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု လုံခြုံရေးတင်းကြပ်ထားသည့် ရန်ကုန်မြို့တွင် လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲများ ပြန်လည် စတင်လာပြီ ဖြစ်ကာ နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်က စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ရန်ကုန်အင်အားစုနှင့် သပိတ်အင်အားစုများ ပူးပေါင်း၍ သပိတ်တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲခဲ့သည်။

ယင်းသပိတ်တိုက်ပွဲ၌ ဦးဆောင်ပါဝင်သူ ကိုနန်းလင်းက သပိတ်အတွင်း လက်ရှိ နွေဦးတော်လှန်ရေး အခြေအနေများအား ပြည်သူလူထုထံ အကျဉ်းချုံး အစီရင်ခံဟောပြောခဲ့ရာ ရန်ကုန်မြို့ခံများလည်း သပိတ်၌ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ သပိတ်လှုပ်ရှားမှုအပြီး အ ကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက ယင်း သပိတ်ပြုလုပ်သည့် နေရာအနီးမှ စျေးအား ဖျက်ဆီးခြင်း၊ အရပ်သားများအား ရန်ရှာ ဖမ်းဆီးမှုများကို ဆက်တိုက်ကျူးလွန်လျက် ရှိသည်။

‍

အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးရပ်အား အကောင်အထည်ဖော်ရေး တွန်းအားပေးရန်၊ မြန်မာ့အကျပ်အတည်းအား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြေရှင်းနိုင်ရေး အတွက် အားလုံးပါဝင်သည့် ဆွေးနွေးပွဲ ပြုလုပ်နိုင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် မြန်မာ့အရေးအတွက် အဓိကပါဝင်ပတ်သက်နေသူများနှင့် ဂျကာတာမြို့တွင် နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက်မှ ၂၂ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယင်းအစည်းအဝေးသို့ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးအား ကိုယ်စားပြုသည့် အစုအဖွဲ့ပေါင်းစုံ၊ အကြမ်း ဖက်စစ်အုပ်စုဘက်မှ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အပစ်ရပ်ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် (NCA) လက်မှတ်ထိုးထားသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (EAOs) များအား ကိုယ်စားပြုသည့် PPST အဖွဲ့တို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ အင်ဒိုသည် လက်ရှိတွင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူထားကာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ယူမည့် လာအိုနိုင်ငံအစိုးရကိုယ်စားလှယ်များလည်း တက်ရောက်ခဲ့ကာ အစုအဖွဲ့များအား သီးခြားစီ တွေ့ဆုံခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုထဲတွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) လည်း ပါဝင်သည်။ အင်ဒိုသည် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူထားချိန်အတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ကိုယ်စားလှယ်များအပြင် အခြားသော အင်အားစုများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုပေါင်း အကြိမ် ၁၈၀ ကျော် ပြုလုပ်ထားသည်။

‍

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့ စစ်ကိုင်း၊ မကွေးနဲ့ တနင်္သာရီ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ လွှတ်တော်အစည်းအဝေးအသီးသီးခေါ်ယူပြီး ကြားကာလဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ/အစီအမံရေးဆွဲရေး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုဆိုင်ရာဥပဒေတွေကို အတည်ပြုပြဌာန်းခဲ့ကြပါတယ်။

လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) ဥက္ကဌ/ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယက၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ယာယီသမ္မတနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် တို့က သဝဏ်လွှာတွေပေးပို့ခဲ့ကြပါတယ်။ ဥပဒေတွေအတည်ပြုနိုင်ခဲ့မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပဲခူး၊ မန္တလေး၊ ဧရာဝတီ၊ ကရင်၊ ကချင်က ပြည်နယ်အဆင့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကလည်း ဂုဏ်ပြုကြောင်း သဝဏ်လွှာတွေပေးပို့ခဲ့ကြပါတယ်။

စစ်ကိုင်းနဲ့ တနင်္သာရီလွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေကို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီ ဗဟိုအလုပ်ကော်မတီ (CWC) က ကိုယ်စားလှယ်တွေလည်း လေ့လာသူတွေအနေနဲ့ တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဆိုပါ လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေ အပြီးမှာ NLD အနေနဲ့ ဥပဒေကြမ်းတွေ ပြဌာန်းနိုင်ခဲ့မှုကို ကြိုဆိုဂုဏ်ပြုကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဥပဒေတွေမှာ ဘာတွေပါဝင်လဲ

ဥပဒေကြမ်းသုံးခုဟာ ကွာခြားချက်အနည်းငယ်စီရှိကြပေမယ့် တူညီနေတဲ့အချက်တွေကတော့ ကြားကာလ ဖွဲ့စည်းပုံ သို့မဟုတ် အစီအမံရေးဆွဲရေးအတွက် ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့၊ ထိုမှတဆင့် ကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းရေးအတွက် ချဉ်းကပ်ပုံတူညီတာကို တွေ့ရပါတယ်။ စစ်ကိုင်းဥပဒေ ကတော့ ကြားကာလ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေလို့သုံးစွဲပြီး၊ မကွေးဥပဒေနဲ့ တနင်္သာရီဥပဒေတွေမှာတော့ ကြားကာလအစီအမံလို့ သုံးစွဲပါတယ်။ ဥပဒေသုံးရပ်လုံးမှာ မူလ "တိုင်းဒေသကြီး" တွေကို "ဖက်ဒရယ်ယူနစ်" အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုဖော်ပြလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

တုံ့ပြန်မှုများ

ဒီဥပဒေတွေကို အတည်ပြုပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ သက်ဆိုင်ရာ ဒေသအလိုက် နိုင်ငံရေးအင်အားစု တွေရဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။

တနင်္ဿာရီ

ထားဝယ်ခရိုင်နိုင်ငံရေးဦးဆောင်အဖွဲ့၊ ဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားမှု သပိတ်ကော်မတီ (ထားဝယ်ခရိုင်)၊ ကော့သောင်းခရိုင်နိုင်ငံရေးအင်အားစု၊ Tanawthari Karen United for Liberation and Equality၊ မြိတ်ခရိုင်နိုင်ငံရေးအင်အားစု အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေက ဥပဒေပြဌာန်းမှုကို ကန့်ကွက်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါကြပါတယ်။

စစ်ကိုင်း

စစ်ကိုင်းဖိုရမ်ဖြစ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ အပါအဝင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း ၁၀၇ ဖွဲ့ နဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသ သပိတ်အင်အားစုတွေကလည်း ဒီလိုဥပဒေပြုမှုကို ဝေဖန်ကန့်ကွက်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။

မကွေး

မကွေးဒေသမှာရှိတဲ့ သပိတ်ကော်မတီတွေနဲ့ CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ကြသူတွေနဲ့ စုစည်းထားတဲ့ မကွေးဒေသ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ ကွန်ရက်ကလည်း သဘောထားထုတ်ပြန်ပြီး ဝေဖန်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီဝေဖန်မှုနဲ့ ကန့်ကွက်မှုတွေအားလုံးနီးပါးမှာ ကျယ်ပြန့်စွာ ဆွေးနွှေးညှိနှိုင်းတိုင်ပင်မှု မပြုလုပ်ပဲ ဥပဒေပြဌာန်းတာ၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ်နှင့်အညီ မဆောင်ရွက်ခဲ့တာတွေကို အဓိက ထောက်ပြဝေဖန်ထားပါတယ်။

မြင်ကွင်းကျယ်

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့ တရက်တည်းမှာပဲ ကရင်နီပြည်နယ် ကြားကာလလွှတ်တော်ဖွဲ့စည်းခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဖွဲ့စည်းမှုကို နိုင်ငံရေးမဏ္ဍိုင်ကြီး (၃) ရပ်ပါဝင်တဲ့ ကရင်နီပြည်နယ်အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (KSCC) မှာ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး မူအရ သဘောတူညီချက်နဲ့ ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြတာဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် (၁၅) ဦးနဲ့ ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုဖွဲ့စည်းမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး တော်လှန်ရေးမှာပါဝင်နေကြတဲ့ နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေရဲ့ ဂုဏ်ပြုကြိုဆိုမှုကိုရရှိခဲ့ကြပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုအပြီး လူထုလှုပ်ရှားမှုကနေ စတင်ခဲ့တဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ “ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ” ကို အလေးပေးတောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီဖက်ဒရယ်လှုပ်ရှားမှုမှာ ဗမာအများစုဒေသတွေကို တိုင်းဒေသကြီး ခုနစ်ခုအဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားမှုအပေါ် ပြောင်းလဲဖို့ လှုံ့ဆော်ခဲ့ကြပေမယ့် ဘယ်လိုပြောင်းလဲမယ်ဆိုတာကိုတော့ တရားဝင်ထုတ်ပြန်မှုတွေတော့ မရှိသေးပါဘူး။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ် အစိတ်အပိုင်း (၂) ပုဒ်မ (၄၈) ရဲ့ အောက်ခြေမှတ်စုမှာတော့ “ယခုလက်ရှိဖြစ်တည်နေသော နိုင်ငံရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးအခြေအနေအရ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး အပိုင်းအခြားများကို  ကြားကာလအတွင်းတွင် ပြည်နယ်/ဖက်ဒရယ်ယူနစ်ဟု ခေါ်ဆိုသည်” လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီလိုဖော်ပြမှုကို အခြေခံပြီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ တိုင်းဒေသကြီးတွေကို လက်ရှိကာလမှာ “ဖက်ဒရယ်ယူနစ်” ယူနစ်အဖြစ် စုစည်းသင့်တယ်လို့ ယူဆကြတာလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ သို့သော် ကွဲပြားသော အမြင်များလည်း ရှိနေပါတယ်။

ပြည်နယ်တွေနဲ့ ပြည်နယ်သစ်ဖွဲ့စည်းဖို့ မျှော်မှန်းချက်ရှိကြတဲ့ လူမျိုးအခြေပြု ဒေသတွေမှာတော့ ဖက်ဒရယ်ကောင်စီ၊ လူမျိုးအခြေပြုကောင်စီ၊ ကော်မတီ စသည်ဖြင့် စုစည်းကြတာရှိပြီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေအပြင် အခြားသောတော်လှန်ရေးအင်အားစုအသီးသီး ပါဝင်ကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ် အစိတ်အပိုင်း (၂)၊ ပုဒ်မ (၅၂) မှာတော့ ပြည်နယ်/ဖက်ဒရယ်ယူနစ်တွေရဲ့ ယန္တရားတွေကို “ဤပဋိညာဉ်ပါ ဖက်ဒရယ်တည်ဆောက်မှု အခြေခံဖြင့်” ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။

နောက်တခုကတော့ “ကြားကာလ” ဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပဒေကြမ်းသုံးခုမှာ ကြားကာလကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမထားပေမယ့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ်မှာတော့ ကြားကာလဆိုတာဟာ စစ်အာဏာသိမ်းယူမှုကို ဖယ်ရှားပြီး အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလအစိုးရမဖွဲ့စည်းနိုင်ခင်ကာလကို ရည်ညွှန်းထားကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒီလိုအငြင်းပွားမှုတွေဖြစ်ပွားနေတဲ့ကာလအတွင်းဖြစ်တဲ့ နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက်နေ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးမှာ ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက “နိုင်ငံရေးအရ အင်အားစုဖွဲ့တည်ဆောက်ကြတဲ့အခါမှာ တတ်နိုင်သရွေ့ မိမိတို့ နိုင်ငံရေးအမြင်ကို ကျယ်သထက် ကျယ်အောင် ချဲ့ပြီး တည်ဆောက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်” လို့ သူ့ရဲ့ မိန့်ခွန်းထဲ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

‍

မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး - ABSDF ၏ ၁၂ ကြိမ်မြောက် ညီလာခံမှ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက် ငါးရပ်နှင့် ရပ်တည်ချက် ခြောက်ရပ်အား ထုတ်ပြန်လိုက်ကာ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ အဓိကထားကာ အခြားတိုက်ပွဲပုံသဏ္ဍန်နှင့်ပါ ပေါင်းစပ်တိုက်ပွဲဝင်မည်ဟု ပါရှိသည်။

ညီလာခံအား နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်မှ ၁၇ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ကာ နိုင်ငံရေး၌ စစ်တပ်ပါဝင်မှုအား အဆုံး သတ်ကာ ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်း၍ အရပ်သားအစိုးရ လက်အောက် ထားရန်၊ သက်ဆိုင်သူအားလုံး လက်ခံနိုင်သည့် ဖက်ဒရယ်နှင့် ဒီမိုကရေစီကို အခြေခံသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ် ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းရန် နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်  ချမှတ်ထားသည်။

ညီလာခံ၌ ဗဟိုကော်မတီအား ပြန်လည်ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းထားကာ ညီလာခံမှ ချမှတ်ထားသည့် နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်အား လက်မခံဘဲ အကြမ်းဖက်မှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်ပါက မည်သည့်ဆွေးနွေးပွဲကိုမျှ တက်ရောက်မည် မဟုတ်ဘဲ စနစ်အပြောင်းအလဲ၌ အာဏာရှင်အရပ်သားအစိုးရပုံစံဖြင့် ပြောင်းလဲမှု၊ နိုင်ငံရေးအခွင့်ထူးခံများ အချင်းချင်းကြား ပြုလုပ်သည့် အာဏာခွဲဝေမှုကိုလည်း လက်မခံဟူ၍ မကဒတ၏ ရပ်တည်ချက်ကိုလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

လူထုအား ကိုယ်စားပြုမှု၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်အား စောင့်ကြည့်ထိန်းညှိရန်အတွက် ကရင်နီကြားကာလ လွှတ်တော်အား ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ၌ ဒေသတွင်း အနိုင်ရခဲ့သည့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၁၅ ဦးဖြင့် နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။

ကိုယ်စားလှယ်များမှာ ယခင်က ကြားကာလ ဥပဒေပြုရေးကော်မတီအား ကရင်နီပြည်နယ် အတိုင် ပင်ခံကောင်စီ (KCSS) တို့ တင်ပြကာ မူအရ သဘောတူညီပြီး ဖြစ်သဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကတည်းက "ကရင်နီပြည်နယ် ကြားကာလလွှတ်တော်" အဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ပြီးနောက် ယခုအခါ ကနဦးဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခြင်း ဖြစ်သည်။

ကြားကာလလွှတ်တော်အနေဖြင့် လုပ်ငန်းစဉ် ငါးရပ်ချမှတ်ထားကာ ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ၏ ညီညွတ်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ရေး၊ ပြည်တွင်း/ပြည်ပ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများနှင့် ချိတ်ဆက်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်းများလည်း ပါဝင်သည်။

စစ်ကိုင်း၊ မကွေးနှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတို့တွင် ကြားကာလ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းအား အတည်ပြုလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။  

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ခံ တိုင်းကိုယ်စားလှယ်များအနေဖြင့် ဒေသတွင်းရှိ နွေဦးတော်လှန်ရေး၌ ပါဝင်နေသည့် အင်အားစုများအား ဖိတ်ခေါ်၍ ပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော်မည့် လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလည်း ကြိုဆိုကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် - NLD ဗဟိုအလုပ်ကော်မတီ - CWC က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

မြန်မာနိုင်ငံ၌ "ပဋိပက္ခကျယ်ပြန့်လာသည့်အတွက်" သက်ဆိုင်သူအားလုံးအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများအား လိုက်နာရန်နှင့် အရပ်သားများအား အကာအကွယ်ပေးရန် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံး ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၂၆၆၉ (၂၀၂၂) အရ အကြမ်းဖက်မှုများအား အဆုံးသတ်ရေး ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ မဟာမိတ်များ လက်တွဲဆောင်ရန်၊ နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဥပဒေနှင့်အညီ အရပ်သားများအား အကာအကွယ်ပေးရန်နှင့် ချိုးဖာက်သူများအား တာဝန်ခံစေမည်ဟု ပါရှိသည်။

ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်က လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီ ပေးရန်အတွက် အတားအဆီးမဲ့ ဝင်ခွင့် တောင်းဆိုထားကာ ကုလအေဂျင်စီနှင့် ၎င်းတို့၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက်များအတွက် လုံခြုံရေးလည်း အရေးကြီးကြောင်း ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားသည်။

"အားလုံးပါဝင်မှုရှိသော၊ တရားမျှတသော၊ ငြိမ်းချမ်းသော အနာဂတ်အတွက်" မြန်မာပြည်သူများ၏ မျှော်လင့်ချက်များကိုလည်း အတွင်းရေးမှူးချုပ်က အားပေးထောက်ခံကြောင်း ထပ်လောင်းဖော်ပြခဲ့သည်။

ဖင်လန်နှင့် ဆွစ်ဇာလန်အစိုးရများက မြန်မာအကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ အတုအယောင်ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်အား တရားဝင်မှုပေးအပ်နေခြင်းအား မဖြစ်မနေ ရပ်တန့်ရမည်ဟု နွေဦးတော်လှန်ရေးနှင့် မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီရေးလုပ်ဆောင်နေသည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ၆၆၁ ခုက နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် အိတ်ဖွင့်ပေးစာထုတ် တားမြစ်ထားသည်။

ဖင်လန်အစိုးရက CMI – Matti Ahtisaari Peace Foundation မှတစ်ဆင့် စစ်အုပ်စု၏ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုကော်မတီနှင့် လျှို့ဝှက်တွေ့ဆုံနေခြင်း၊ ဆွစ်ဇာလန်အစိုးရက Centre for Humanitarian Dialogue ၊ Swisspeace တို့နှင့် ပူးတွဲ၍ အပစ်ရပ်ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် - NCA နှင့် ဆက်စပ်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်  ဆိုင်ရာအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်ခြင်း၊ ယင်းနှစ်နိုင်ငံက အခြားနိုင်ငံအချို့နှင့် တွဲကာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ ပူးတွဲစောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီ - JMC ၏ လုပ်ငန်းကော်မတီဖြစ်သည့် နည်းပညာအထောက် အကူပြု အတွင်းရေးမှူးရုံး - TSC မှတစ်ဆင့် လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများပေးအပ်ရန် ကြိုးစားမှုများ ရှိနေကြောင်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာ စစ်အုပ်စုအား တရားဝင်မှု ပေးနေခြင်းပင်ဖြစ်ကာ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုအားလုံးချက်ချင်းရပ်ဆိုင်းရန်၊ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီအား ဒေသအခြေပြုနှင့် လူထုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများထံ မှသာ တိုက်ရိုက်ပေးအပ်ရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူလူထုဘက်တွင်သာ ပြတ်ပြတ်သားသား ရပ်တည်ရန်လည်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

သပြေခတ်ကို အသုံးပြုမည့် "တစ်လေးလုံး လူထုလှုပ်ရှားမှု" အား လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ ဆင်နွှဲနေသည့် စစ်ဆင်ရေး အောင်မြင်မှုအား ကြိုဆိုကြောင်းနှင့် စစ်အုပ်စုလက်အောက်ခံ တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့များ ပြည်သူ့ရင်ခွင် ခိုလှုံကြရန် တိုက်တွန်းသည့်အနေဖြင့် နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် စတင်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ ကရင်နီပြည်တွင် "Operation 1111 - 4K" ကို ကရင်နီအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် - KNDF မှ အခြားသော တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် ပူးပေါင်းဖော်ဆောင်နေသည်။

တစ်လေးလုံးလှုပ်ရှားမှု အဖြစ် သပြေအောင်ပန်းများအား ဘုရား၌ ကပ်လှူခြင်း၊ ပန်ဆင်ခြင်း၊ ရင်ဘက်၌ ထိုးခြင်းအပါအဝင်  မိမိအသုံးပြုနေသည့် လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာ အောင်သပြေပန်းပုံများ တင်ခြင်း၊ Profile ပုံများ တင်ခြင်းများ ပြုလုပ်ကြရန်လည်း ဒီမိုကရေစီအင်အားစုများက တိုက်တွန်းထားသည်။

ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အင်အားစုများနှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် - PDF တို့ ပူးပေါင်းသည့် "Operation 1107” ကို စတင်ပြီဖြစ်ကြောင်း နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်တွင် ကရင်နီပြည် လူမျိုးပေါင်းစုံလွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး (ကလလတ) က သတင်းမီဒီယာများသို့ တရားဝင် အတည်ပြု ပြောဆိုထားသည်။

မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ ဆင်နွှဲနေသည့် "Operation 1027” အား အားပေးသည့်အနေဖြင့် ဒေသတွင်း စစ်ဆင်ရေးဖော်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှု၌ ပါဝင်သည့် CDM ဝန်ထမ်းများ၏ တတိယအကြိမ် နိုင်ငံဝန်ထမ်းထုညီလာခံအား ရည်ရွယ်ချက် ငါးရပ်ဖြင့် ပြုလုပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း CDM နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းထုညီလာခံ ဖြစ်မြောက်ရေးကော်မတီက နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ယင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ အများပြည်သူနှင့် မချိတ်ဆက်မိသေးသော CDM ဝန်ထမ်းများ သိရှိစေရန်အတွက် အဓိကထား ထုတ်ပြန်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်ကလည်း ကော်မတီ၏ တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ချက်နှင့် မေတ္တာရပ်ခံချက်တစ်စောင်အား ထုတ်ပြန်ထားသေးကာ ကော်မတီသည် အလုပ်အဖွဲ့သာ ဖြစ် ကြောင်းနှင့် မည်သည်ကိုမှ ကြိုတင်ဆုံးဖြတ်နိုင်သော အခွင့်အာဏာမရှိဘဲ ညီလာခံ၍ CDM ဝန်ထမ်းများ တက်ရောက်ဆွေးနွေးနိုင်ရေး စုစည်းမိရန်၊ အချင်းချင်း ကူညီရန်နှင့် CDM ထု၏ အင်အားကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရေးကိုသာ ရည်ရွယ်ကြောင်း ပါရှိသည်။

မျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG သည် တရားဝင်အစိုးရဖြစ်ကာ ၎င်းတို့နှင့် ပိုမိုလက်တွဲလုပ်ဆောင်ရန်အတွက် ကနေဒါပါလီမန်က ကနေဒါအစိုးရထံ တောင်းဆိုသည့်စာအား နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက်က ပေးပို့လိုက်သည်။

ကနေဒါအစိုးရ၏ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ လိပ်မူထားသည့် ယင်းတောင်းဆိုစာ၌ NUG ၏ စိုးမိုးနယ်မြေများသို့ အကူအညီများ တိုက်ရိုက်ပေးပို့ရေး၊ ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာ အကူအညီပေးရေးအပါအဝင် အခြားအကူအညီပေးရေးကိစ္စများကိုပါ ထည့်သွင်းတောင်းဆိုထားသည်။

အမေရိကန် ၊ ဗြိတိန် နှင့် ကနေဒါ သုံးနိုင်ငံတို့သည် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများကို အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ပူးပေါင်းထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ကြသည်။

ထိုအရေးယူမှုများတွင် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနှင့် ဆက်စပ်နေသော လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ကုမ္ပဏီများကို ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပါဝင်ပြီး၊ အမေရိကန်အစိုးရအနေဖြင့် မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (MOGE) ကို ဘဏ္ဍာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ပေးခြင်းမှ ပိတ်ဆို့အရေးယူခြင်းလည်းပါဝင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းနှင့် အရှ့တောင်ဘက်၌ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ မဟာမိတ်ပူးပေါင်းတပ်များနှင့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအကြား အောက်တိုဘာ ၂၆ ရက်မှစ၍ စစ်ရေးပဋိပက္ခ ပြင်းထန်လာကာ ပြည်သူ ၂၅,၇၀၀ ခန့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ စစ်ရှောင်နေကြရသည်ဟု UN-OCHA က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ရှမ်းမြောက်ဒေသ မြို့နယ် ၂၂ ခုအနက် ကိုးမြို့နယ်၌ တိုက်ပွဲများဖြစ်နေကာ စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၂၃,၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး ယခင်ရှိပြီး စစ်ရေးပဋိပက္ခများကြောင့် ၃၇,၄၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိလာနေပြီ ဖြစ်သည်။ စစ်ရေးပဋိပက္ခကြောင့် ကူးသန်းသွားလာရေးလမ်းကြောင်းများအား နှစ်ဖက်တပ်များက ပိတ်ဆို့ထားသည့်အပြင် ဆက်သွယ်ရေးလိုင်းများပါ ဖြတ်တောက်ခံထားရသည်။ ရှမ်းမြောက်ဒေသ IDP များအား ရပ်ရွာအခြေပြု လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဒေသခံများက ထောက်ပံ့ကူညီမှုများ ပြုလုပ်နေသော်လည်း စစ်ရှောင်တိုးလာသည်နှင့်အမျှ ကူညီနိုင်မှု အကန့်အသတ်မှာ ကြီးမာလာလျက်ရှိသည်။

အပစ်ရပ်စာချုပ် - NCA ရှစ်နှစ်ပြည့်ပွဲနှင့် ဆက်စပ်၍ NCA လုပ်ငန်းစဉ်ပါ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ ပူးတွဲစောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီ - JMC ကို ကြားနေအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် နိုင်ငံအတွင်းရှိ သံတမန်အဖွဲ့များနှင့် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများက အဆိုပြု အားပေးမြှင့်တင်မှုမှာ စိုးရိမ်ရသည့် အချက်ဖြစ်ကြောင်း ယခင် အပစ်ရပ်စာချုပ်၌ လက်မှတ်ထိုးထားသည့် အဖွဲ့သုံးဖွဲ့က အောက်တိုဘာ ၂၇ တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်တွင် ဦးဆောင်သည့် ပြုလုပ်သည့် NCA စာချုပ် ရှစ်နှစ်ပြည့်ပွဲ၌ ယင်းလုပ်ငန်းစဉ်အား KNU သဘောတူညီကြောင်းနှင့် ပါဝင်တက်ရောက်သည်ကိုးကြား၍ တစ်ဖက်သပ် ထုတ်ပြန်ခဲ့မှုအပေါ် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး - KNU ၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး - CNF နှင့် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရက် တစ်ကျောင်းသားများတပ်ဦး - ABSDF တို့က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလရုံးအဖွဲ့ - UNCT ၊ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ် - UNSE ၊ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် Joint Peace Fund – JFP တို့ကို ဦးတည်၍ တုံ့ပြန် အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ထုတ်ပြန်ခြင်း ဖြစ်သည်။

JMC အပေါ် ကြားနေအဖွဲ့အဖြစ် ဆက်လက်မြှင့်တင်လိုသည့်အပေါ် စိတ်ပျက်မိကြောင်း၊ စစ်အုပ်စုက လူသား ချင်းစာနာမှုအကူအညီများအား လက်နက်သဖွယ် အသုံးချမှုကို အားပေးခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း ပါရှိသည်။ NCA အား စစ်အုပ်စုက အာဏာသိမ်းခြင်းနည်းဖြင့် ဖျက်ဆီးလိုက်ပြီ ဖြစ်ကာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးအား ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနည်းလမ်းအဖြစ် ယုံကြည်သော်လည်း ပြည်သူလူထုအား တိုက်ခိုက်မှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်များအား ကျူးလွန်နေပါက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး ရှိနိုင်မည် မဟုတ်ဟုလည်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာ့အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဥရောပသမဂ္ဂ – EU အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသို့ မြေပြင်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေမှန်နှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် အသွင်ကူးပြောင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်၌ ပံ့ပိုးကူညီရေး ပူးတွဲတောင်းဆိုချက် "ပရာဟာပန်ကြားလွှာ" အား ချက်သမ္မတနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Jan Lipavsky နှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပေးအပ်ခဲ့သည်။

ယင်း ပရာဟာပန်ကြားချက်အား အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ - NUCC ၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG ၊ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ - EROs နှင့် နွေဦးတော်လှန်ရေး အင်အားစုများက အောက်တိုဘာ ၁၆ ရက်တွင် စုပေါင်းရေးသား ပန်ကြားထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ပန်ကြားလွှာ၌ နိုင်ငံအတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ကျူးလွန်ထားသည့် အချက်အလက်များအား ဖော်ပြထားကာ ပန်ကြားချက်၌ ပါဝင်သည့် အဖွဲ့အစည်းများသည် ဒီမိုကရေစီနှင့် ကိုယ်စားပြုအုပ်ချုပ်မှုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကြမ်းဖက် စစ်အာဏာရှင်ကွင်းဆက်ကို အဆုံးသတ်နိုင်ရေးအတွက် မဟာမိတ်ပြုထားကာ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံစ်အပေါ် အခြေခံသည့် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေးမှာ အားလုံး၏ ဘုံနိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက် ဖြစ်ကြောင်း ပါရှိသည်။

လက်ရှိကာလသည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး လုပ်ဆောင်ရမည့် အချိန်မဟုတ်ကာ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနှင့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုခုအကြား အာဏာခွဲဝေရေးအစီအစဉ်နှင့် အလားအလာမှန်သမျှကို ကန့်ကွက်ကြောင်း ဖော်ပြထားကာ EU အနေဖြင့် ကြားဝင်စေ့စပ်မှုများ မပြုလုပ်ကြရန် ပန်ကြားထားသည်။

နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာ၌ စစ်အုပ်စုအား မည်သည့်နည်းလမ်းမျှဖြင့် အသိအမှတ်မပြုရန်နှင့် ပန်ကြားချက်ပါ အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် မြေပြင်၌ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုနှင့် အုပ်ချုပ်မှု ယန္တရားများ တည်ဆောက်ထားသည့် လက်တွေ့ကျသော ပြည်သူ့အင်အားစုများဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုရန် ထည့်သွင်းထားသည်။

ရှမ်းမြောက်ဒေသ၌ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအား Operation 1027 ကြေညာကာ တိုက်ခိုက်သည့် စစ်ရေးပဋိပက္ခအတွင်း လားရှိုးမြို့နယ်တစ်ခုတည်း၌ စစ်ရှောင် - IDPs ၃,၀၀၀ ကျော် ရှိလာပြီ ဖြစ်သည်။

လားရှိုး မန်ဆူဘုရားကျောင်း၌ ၂,၀၀၀ ဦး၊ မိုင်းတင်ဘုန်းကြီးကျောင်း၌ ၅၀၀ ဦး၊ ဟိုပိတ်ဘုန်းကြီးကျောင်း၌ ၁၀၀ ဦးနှင့် ကုန်းသာကျေးရွာ၌ ၄၅၀ ဦးအထိ ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။

မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ဟု လူသိများသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် သုံးဖွဲ့က စစ်ကောင်စီနှင့် ပြည်သူ့စစ်များအား ရည်ရွယ်ချက်လေးရပ်ဖြင့် Operation 1027 အမည်ဖြင့် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်တွင် စစ်ဆင်ရေး စတင်ပြုလုပ်နေပြီ ဖြစ်သည်။

ပြည်သူလူထုအား ကာကွယ်ရေး၊ စစ်အုပ်စု အကြမ်းဖက်မှုအား ဟန့်တားရေး၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းရေးနှင့် အွန်လိုင်းလောင်းကစားမှုများ ပပျောက်ရေးအတွက် ဖြစ်သည်ဟု မဟာမိတ် သုံးဖွဲ့ ကြေညာချက်၌ ဖော်ပြထားသည်။ ကြေညာချက်ထုတ်သည့်နံနက်ပိုင်းတွင်ပင် လားရှိုး၊ သိန္နီ၊ ကျောက်မဲ၊ နောင်ချို၊ ကွမ်းလုံ၊ ကွတ်ခိုင်၊ လောက်ကိုင်၊ ချင်းရွှေဟော် စသည့် မြို့နယ်များ၌ တပြိုင် နက်တည်း စစ်ဆင်ရေး စတင်နေကာ လားရှိုး-ချင်းရွှေဟော်နှင့် လားရှိုး-မူဆယ် ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီး လမ်းပိုင်းများကိုလည်း မဟာ မိတ်များဘက်မှ အရေးပေါ် ပိတ်ထားလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။

MNDAA ရှမ်းပြည်နယ် အထူးဒေသ (၁) အုပ်ချုပ်ရေးကော်မတီဘက်ကလည်း ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးသို့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ တစ်စောင်အား ထုတ်ပြန်ထားကာ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုလက်အောက်ရှိ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ ပြည်သူ့စစ်များအနေဖြင့်လည်း လက်နက်ချ အလင်းဝင်ရန် တိုက်တွန်းထားသည်။

‍

ကရင်နီပြည်နယ်အတွက် အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲရေးကော်မတီအား ကရင်နီပြည်နယ်အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ - KSCC က စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် အဖွဲ့ဝင် ၁၅ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။

ကော်မတီအား KSCC ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်ဆန်းမြင့်က ဦးဆောင်မည်ဖြစ်ကာ နော်ဖောဝါးက အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် တာဝန်ယူထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက ကျူးလွန်နေသည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအတွက် တာဝန်ယူ၊ တာဝန်ခံမှု ရှိလာစေရေး ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှ ခိုင်မာ ပြတ်သားစွာ အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း၊ ဒေသအတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာမှ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ၄၄၀ ကျော်က အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက်တွင် အိတ်ဖွင့်ပေးစာ တစ်စောင် ပေးပို့ခဲ့သည်။

အိတ်ဖွင့်ပေးစာအား ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ (UNGA) အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ကုလ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်တို့ထံ လိပ်မူထားကာ နိုင်ငံအတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ကျူးလွန်မှုများအား စုစည်းထားကာ မြန်မာ့အရေးဆိုင်ရာ UNSC ဆုံးဖြတ်ချက် ၂၆၉၉ အပေါ် စိတ်ပျက်မိကြောင်းလည်း ဖော်ပြထားသည်။

ပေးစာ၌ ကုလညီလာခံ နှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် မြန်မာပြည်သူများအတွက် ၎င်းတို့တာဝန်ကို ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်ရမည့်အချိန် ကျရောက်နေပြီး ဖြစ်ကြေင်းနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအရေး လိုလားသော မြန်မာပြည်သူများ၏ စိတ်ဆန္ဒကို မမှိတ်မသုန် ထောက်ခံအားပေးရမည်ဟုလည်း ဖော်ပြထားသည်။

‍

မှတ်ချက်။ ။ အိတ်ဖွင့်ပေးစာတွင် Spring Sprouts အနေဖြင့် လက်မှတ်ရေးထိုးပါဝင်ခဲ့သည်။

အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူငယ်ရေးရာဌာန ဌာနမှူးကြီးနှင့် ဒုတိယဌာနမှူးအဖြစ် အမျိုးသမီးသုံးဦးအား ကရင်နီပြည်နယ် ကြားကာလအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (IEC) က အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်တွင် အမိန့်အမှတ် ၁၈/၂၀၂၃ ဖြင့် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးလိုက်သည်။

IEC သည် ၎င်းတို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား ခိုင်မာရေးအတွက် စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အခွန်ဌာန ဌာနမှူးကြီးအပါအဝင်နှင့် ဒုတိယဌာနမှူး နှစ်ဦးကိုလည်း စက်တင်ဘာ ၇ ရက်က တာဝန်ပေးထားသည်။

ကရင်နီပြည်နယ် အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (KSCC) ၏ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုဖြင့် IEC ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန် ၆ ရက်တွင် ဖွဲ့စည်းထားကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဌာန၊ ကျန်းမာရေးဌာန၊ ပညာရေးဌာန၊ ပြည်ထဲရေးဌာန များကိုလည်း ဖွဲ့စည်းလည်ပတ်နေပြီ ဖြစ်သည်။

‍

နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ်C (NCA) သည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအပေါ် မူတည်သည့် သဘောတူစာချုပ် ဖြစ်ကာ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်က ဖွဲ့စည်းပုံကို ကျော်လွန်ကာ အာဏာသိမ်းလိုက်သည့်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံအပြင် NCA သည်ပါ ပျက်ပြယ်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီ (KNPP) က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

NCA အပါအဝင် ဖွဲ့စည်းပုံကို အခြေခံသည့် ဆွေးနွေးပွဲနှင့် ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ရေး ဆွေးနွေးပွဲများ၊ အကြမ်း ဖက်စစ်အုပ်စုက ပြောဆိုနေသည့် ရွေးကောက်ပွဲများသည် ဟန်ပြသာ ဖြစ်ကာ ရှစ်နှစ်ပြည့် NCA နှစ်ပတ်လည် အခမ်းအနားသို့ တက်ရောက်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည် ဆောက်ရေး နိုင်ငံရေးဘုံသဘောတူညီချက်တစ်ခုတည်းအောက်၌ အခြားသော အင်အားစုများနှင့် ကြိုးပမ်း မည်ဟုလည်း ပါရှိသည်။

‍

၁၉၈၈ လူထုအရေးတော်ပုံမှ ပေါက်ဖွားလာသည့် လူ့ဘောင်သစ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ တည်ထောင်ခြင်းမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ (၁၄) ရက်နေ့တွင် ၃၅ နှစ် ပြည့်ပြီဖြစ်ကာ နွေဦးတော်လှန်ရေး၌ ၎င်းတို့ ကိုင်ဆွဲထားသည့် ရည်မှန်းချက်သုံးရပ်အား ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

၎င်းတို့မှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အကုန်အစင်ဖျက်သိမ်းရေး၊ ၂၀၀၈ ခြေ/ဥ ဖျက်သိမ်းရေးနှင့် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးတို့ ဖြစ်ကာ မိတ်ဆွေအင်အားစုများ၊ လူမျိုးပေါင်းစုံ ပြည်သူလူထုနှင့် လက်တွဲအကောင်အထည်ဖော် တိုက်ပွဲဝင်မည်ဟု ပါတီသဘော၏ သဘောထားကိုလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

မန္တလေးတိုင်း သို့မဟုတ် မန္တလေးဖက်ဒရယ်ယူနစ်အတွင်းရှိ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအကြား အလွတ်သဘဘော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတစ်ရပ်အား အွန်လိုင်းအခြေပြု၍ အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

မန္တလေးတိုင်းလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRMH) အပါအဝင် အာဏာရှင်စနစ် ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့အင်အားများ ချိတ်ဆက်ညှိနှိုင်းကော်မတီ (AFCC-Mdy) ၊ လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲ ခေါင်းဆောင်များ၊ CDM တွင် ပါဝင်သူများအပြင် တော်လှန်ရေး၌ အပြည့်အဝ ပါဝင်နေသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ တွေ့ဆုံမှုအတွင်း တော်လှန်ရေးကာလ သို့မဟုတ် ကြားကာလအတွင်း နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေး၊ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလဆိုင်ရာ ကိစ္စများအား ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

‍

နွေဦးတော်လှန်ရေး နှစ်နှစ်ခွဲကျော်ကာလအတွင်း တော်လှန်ရေး၌ ပါဝင်သည့် အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူငယ်များအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိပါးနှောင့်ယှက်မှု၊ အမြတ်ထုတ်မှု၊ မဖွယ်မရာလုပ်မှု၊ ကိုယ်ထိလက်ရောက်ကျူးလွန်စော်ကားခြင်းများ ရှိနေကာ အရေးမယူနိုင်သည့်အပြင် နစ်နာသူများကိုပါ အကာအကွယ်မပေးနိုင်ဖြစ်နေသည့်အတွက် ထိန်းကြောင်းရန် တော်လှန်ရေးအင်အားစု အဖွဲ့ ၂၃ ဖွဲ့နှင့် တသီးပုဂ္ဂလ ပါဝင်နေသူများက တောင်းဆိုထားသည်။

NUG ဝန်ကြီးဌာနများနှင့် နှင့် NUCC အား မိတ္တူတွဲထားသည့် ယင်းတောင်းဆိုမှု၌ ယင်းဖြစ်စဉ်များအား တားဆီးရေး အားလုံးပါဝင်သည့် ကော်မတီတစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းရန်၊ နစ်နာသူများ တိုင်ကြားနိုင်မည့် လုံခြုံရေးမထိခိုက်စေသော Hotline တစ်ခု ဖန်တီးရန် တိုက်တွန်းထားကာ ကျူးလွန်သူမျာအား ထိရောက်သည့် အရေးယူမှု၊ တရားမျှတမှု မတွေ့မြင်ရသရွေ့ နစ်နာသူများအတွက် တိုက်ပွဲဝင်မည်ဟုလည်း အသိပေးထားသည်။

‍

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု အာဏသိမ်းခြင်းမှာ တနိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် (NCA) ၏ အခြေခံမူနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းဖြစ်ကာ ပြည်သူများအား နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် အင်အားသုံးပြီး ထပ်ခါတလဲလဲ တိုက်ခိုက်နေမှုသည် NCA ပျက်ပြယ်မှုကို ပိုမိုခိုင်မာစေကာ ညှိနှိုင်းအဖြေရှာခြင်း နည်းလမ်းကို စွန့်လွှတ်ကြောင်း ပေါ်လွင်နေပြီ ဖြစ်သည်ဟု NCA လက်မှတ်ထိုးထားသည့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) နှင့် ကျောင်းသားတပ်မတော် (ABSDF) တို့ ပူးတွဲထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

NCA အခြေပြုဆွေးနွေးပွဲများသည် နိုင်ငံ့အကျပ်အတည်းအား ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေကာ ပဋိပက္ခ ရှည်လျားအောင် ပြုလုပ်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ ပါရှိသည်။

ထုတ်ပြန်ချက်၌ အဖွဲ့သုံးဖွဲ့၏ ဘုံနိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက် ငါးရပ်၊ ဘုံနိုင်ငံရေးရပ်တည်ချက် ခြောက်ချက်ကို ဖော်ပြထားကာ ကျန် NCA လက်မှတ်ထိုးထားသည့်အဖွဲ့များအနေဖြင့်လည်း စစ်အာဏာရှင်သက်ဆိုးရှည်စေမည့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု လုပ်ဆောင်မှုများ၌ ပါဝင်ခြင်းမပြုဘဲ ချမှတ်ထားသည့် ရည်မှန်းချက်၊ ရပ်တည်ချက်များ ဖော်ဆောင်ရေး၌ ပံ့ပိုးကူညီဆောင်ရွက်ရန်လည်း တိုက်တွန်းထားသည်။

‍

စက်တင်ဘာ ၂၃ မှ ၂၆ ရက်အထိ လေးရက်တာ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် "ပြာပုံကြားက မြန်မာပြည်သူ စာနာမှုနဲ့ ဝိုင်းလို့ကူ" နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ၏ ရလဒ်အဖြစ် အကြံပြုတိုက်တွန်းချက်စာတမ်းကို အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ယင်းဖလှယ်ပွဲအား ရည်ရွယ်ချက်လေးရပ်ဖြင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေးနှင့် ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ အစုအဖွဲ့ ၁၅ ဖွဲ့ပါသည့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးရေးဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်ရေးကော်မတီ (JCC-HA) နှင့် အထွေထွေသပိတ် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအင်အားစု (GSCB) တို့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကာ ကိုယ်စားလှယ် ၃၁၂ ဦး တက်ရောက်ခဲ့သည်။

စာတမ်း၌ ပြည်တွင်း၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်း၊ အလှူရှင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အစိုးရများ၊ ကုလသမဂ္ဂနှင့် နိုင်ငံတကာ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ၊ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း၊ NUG နှင့် အခြားသော ဆက်စပ် နှီးနွှယ်သည့် တာန်ရှိ အဖွဲ့အစည်းများသို့ ဟူ၍ ကဏ္ဍခွဲ၍ အကြံပြုတိုက်တွန်းချက်များ ပါရှိသည်။

ဖြစ်စဉ်

ကချင်ပြည်နယ်၊ လိုင်ဇာမြို့အနီးရှိ မုန်လိုင်ခတ် စစ်ဘေးရှောင်စခန်းအား ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၉ ရက် ည (၁၁) နာရီခန့်တွင် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက လက်နက်ကြီးများဖြင့် ရည်ရွယ်ချက်ရှိစွာ ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ကလေးသူငယ် (၁၃) ဦးအပါအဝင် အရပ်သား စစ်ရှောင်ပြည်သူ (၃၂) ဦး သေဆုံးခဲ့ကာ (၂၀) ဦးကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။ သေဆုံးသူအများစုမှာ အမျိုးသမီးများ ဖြစ်ပြီး စစ်ရှောင်နေအိမ် ၅၀ ကျော်လည်း ပျက်စီးခဲ့သည်။

‍

KIA

“ဒါဟာ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေအပေါ် ပြုလုပ်တဲ့ လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုလို့ပဲ ပြောချင်တယ်" - ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူ (KIA) (နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းဌာနသို့ ဖုန်းဖြင့် ဖြေဆိုထားမှု)

‍

NUG

မုန်လိုင်ခတ် စစ်ဘေးရှောင်စခန်း တိုက်ခိုက်ခံရမှု ဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ၇၈ ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘာ့ကုလ သမဂ္ဂ ညီလာခံ၊ ပထမကော်မတီ (လက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးနှင့် နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးကော်မတီ) တွင် အောက် တိုဘာ ၁၀ ရက်က ပြုလုပ်သည့် အထွေထွေမူဝါဒရေးရာ မိန့်ခွန်းပြောကြားမှု အစီအစဉ်၌ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ကိုယ်စားပြု မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက တင်ပြခဲ့သည်။  တင်ပြမှုအတွင်း မြန်မာပြည်သူများအပေါ် လူမဆန်သည့် ရက်စက်ယုတ်မာ သတ်ဖြတ်နေသည့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုလုပ်ရပ်များ ရပ်တန့်ရေးအတွက် အပြည့်အဝ လက်နက်ပိတ်ပင်ခြင်း၊ လေယာဉ်ဆီတင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်ခြင်းတို့အား ဆောင်ရွက်ပေးရန်ပါ ထည့်သွင်းတင်ပြခဲ့သည်။

‍

GSCB

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ စစ်ရာဇဝတ်မှုများအတွက် ဖိအားပေးဆန့် ကျင်ကန့်ကွက်ရုံမကဘဲ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်သည့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် သတ်မှတ်ကာ နိုင်ငံ တကာ တရားရေးယန္တရားများ၌ တရားစွဲဆို အပြစ်ပေးနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းပေးရန်၊ နစ်နာခဲ့ရသူများအတွက် ထိရောက်အကျိုးရှိမည့် ပံ့ပိုးကူညီမှုများ လုပ်ဆောင်ပေးရန် GSCB က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်သည်။

‍

KSCC

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းအား လူမဆန်စွာ တိုက်ခိုက်မှုသည် စစ်မှန်သော ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေသူများအတွက် လက်မခံနိုင်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း စစ်အာဏာရှင်များနှင့် အာဏာရှင်ဟူသမျှ ကျရှုံးသည်အထိတိုက်ပွဲဝင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်သည်။

‍

NUG

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ ယခုကဲ့သို့ ကျူးလွန်မှုများနှင့် အလားတူ ထပ်မံကျူးလွန်မှုများ မရှိစေရန် နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်အပိုဒ် ၂၆၆၉ အရ အချိန်နှင့်တပြေးညီ  ပြင်းထန်ထိရောက်စွာ ဟန့်တားအရေးယူပေးပါရန် ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။

‍‍

ဥပဒေအထောက်အကူပြုကွန်ရက် (Legal Aid Network)

ဥပဒေစိုးမိုးရေး အခြေခံအရ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူကို အပြစ်ပေးကာ တရားမျှတမှု ရှာဖွေေရမည့် မူကို ပြတ်သားစွာ ကိုင်စွဲလျက် အပြစ်ပေးအရေးယူနိုင်ရေး နိုင်ငံတကာ ဥပဒေရှုထောင့်မှ ကြိုးစားသွားမည်ဟု ထုတ်ပြန်သည်။

‍

စစ်ကိုင်းဖိုရမ် ဖြစ်မြောက်ရေးအဖွဲ့

အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ကာ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သည့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအား အပြီးတိုင်ဖယ်ရှားရုံမှတစ်ပါး အခြားမရှိသည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် ပေါင်းစည်းကာ ပြတ်ပြတ်သားသား ချေမှုန်းသွားရန် လိုကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာထားသည်။

‍

AFCC

ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုသည် ရောမစာချုပ် အပိုဒ် (၈) ပါ လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းများအား ချိုးဖောက်ကျူးလွန်သည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်ကာ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ တရားမျှတမှု ဖော်ဆောင်သည့်အချိန်တွင် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ စစ်ရာဇဝတ်မှု၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုအပေါ် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု ရှိစေရေးနှင့် ခံစားနစ်နာခဲ့သူများအား တရားမျှတမှု ပြန်လည်ဆောင်ကျဉ်းပေးနိုင်နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်မည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

SURC

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ ပြည်သူကို ခြောက်လှန့်နိုင်ရေးနှင့် စစ်ရေးဆုံးရှုံးမှု များလာတိုင်း အပြစ်မဲ့ အရပ်သားပြည်သူများအား အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်သည့် လုပ်ရပ်မှာ အောက်တန်းကျလွန်းကြောင်းနှင့် တရားမျှတမှု ရရှိရေးနှင့် တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရေးအတွက် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းပြည်သူများအားလုံး အားမလျှော့ဘဲ အစွမ်းကုန်ပါဝင်ကြရန် တိုက်တွန်းထားသည်။

‍

ညီနောင်မဟာမိတ် သုံးဖွဲ့ (MNTJP/PSLF/ULA)

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုသည် စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအရ ရှုံးနိမ့်မှုကြောင့် အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် အငြိုးအတေး၊ အာဃာတကြီးစွာ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှုမှာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ပြစ်မှုကျူးလွန်ခြင်း၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူး လွန်ခြင်းဖြစ်ကာ တရားမျှတမှုနှင့် အမှန်တရားရရှိရေးအတွက် ကချင်ပြည်သူလူထု၊ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့/ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIO/KIA) နှင့် တစ်သွေး တစ်သားတည်း ရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။ မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်း တိုက်ခိုက်ခံရချိန်၌ပင် လိုင်ဇာရှိ AA တပ်စခန်းတစ်ခုကိုပါ စစ်အုပ်စုက လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သဖြင့် တပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး သေဆုံးကာ ၁၀ ဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။

‍

CRPH

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအား နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအ ဝန်းက ထိရောက်သည့် အရေးယူဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်သာ ၎င်းတို့ ကျူးလွန်နေသည့် လူမဆန်သော အကြမ်း ဖက်မှုများ ရပ်တန့်စေနိုင်မည်ဆိုသည့်အချက်အား နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းကိုယ်တိုင် သတိပြုရန်နှင့် မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်း တိုက်ခိုက်ခံရမှုအပြင် အခြားသော ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ခြင်းများအတွက် တာဝန်ခံမှု ရှိစေရေးအတွက် လက်နက်တင်ပို့မှု ပိတ်ပင်ရေး၊ ပိုမိုပြင်းထန်သည့် အရေးယူပိတ်ဆို့မှု တိုးမြှင့်လုပ်ကိုင်ရေးအတွက် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ပေးရန် တောင်းဆိုထားသည်။

‍

PRA – Magway

မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းအား အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက စစ်သားပီပီ တိုက်ပွဲမဝင်ဘဲ သူရဲဘောင်ကြောင်စွာ တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်ကာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပိုင်း ဆက်တိုက်ကျူးလွန်ခဲ့သည့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုနှင့် သူရဲဘောကြောင်မှုများအတွက် အသွင်ကူး ပြောင်းရေးကာလ၌ မလွဲမသွေ တာဝန်ယူရမည်ဟု PRA Magway ထုတ်ပြန်ထားသည်။ သူရဲဘောကြောင် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် တော်လှန်ရေးစိတ်ဓာတ်အား ရိုက်ချိုးနိုင်မည် မဟုတ်ဘဲ လူထု၏ ဒေါသနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည် ဖြစ်ကာ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင် တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းမည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ ပါရှိသည်။

‍

KSCM

လိုင်ဇာ၊ မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းအား အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ရက်ရက်စက်စက် ဗုံးကြတိုက်ခိုက်မှုသည် ကချင်ပြည်သူများအပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ  တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်ကာ ၎င်းတို့ အမြစ်မပြတ် ရှိနေသေးသရွေ့ အလားတူ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုများ ပိုမို ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း သတိပေးနေခြင်းဖြစ်ကာ ကချင်ပြည်သူများနှင့်အတူ အာဏာရှင်ပြုတ်ကျရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်သွားမည် ဖြစ်ကာ ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် ပြည်သူများအနေဖြင့် မြန်မာစစ်အုပ်စုအား သပိတ် မှောက်ခြင်းနည်းလမ်းအပြင် ရရာနည်းဖြင့် အဆုံးထိ ပါဝင်ပေးကြရန် တိုက်တွန်းထားသည်။

‍

DPNS

လိုင်ဇာ မုန်လိုင်ခတ်အပါအဝင် ဖားကန့် အနန့်ပါ၊ စစ်ကိုင်း ပဇီကြီး၊ ကရင်နီ ဖရူဆိုမြို့များတွင် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု အရပ်သားများအား ပစ်မှတ်ထား ဗုံးကြဲပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့ သတ်ဖြတ်ခြင်းစသည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများအား အကြိမ်ကြိမ် ကျူးလွန်ကာ ၎င်းတို့အား အမြစ်ပြတ် ချေမှုန်းတိုက်ခိုက်ခြင်းမရှိသရွေ့ ကြေကွဲဖွယ်ဖြစ်ရပ်ဆိုးများအား ထပ်မံကြုံတွေ့နေကြရဦးမည်ဟု ရှုမြင်ကာ စစ်အာ ဏာရှင်စနစ် အပြီးအပိုင် ဖျက်သိမ်းပစ်နိုင်ရေးအတွက် တော်လှန်ရေးအင်အားစု၊ လူမျိုးစုံ ပြည်သူလူထုနှင့်အ တူ ကျရာအခန်းကဏ္ဍမှ တိုက်ပွဲဝင်မည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

မကွေးလူထုတိုက်ပွဲကော်မတီ

အရပ်သားအများအပြား သေဆုံးသည့် မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းတိုက်ခိုက်ခံရမှု အပါအဝင် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက ကျူးလွန်နေသည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုနှင့် လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုများအတွက် နိုင်ငံတကာ အစိုးရနှင့် အဖွဲ့အစည်းများက ဖိအားပေး ကန့်ကွက်ရုံအပြင် လက်တွေ့ကျစွာ နိုင်ငံတကာ တရားစီရင်ရေးယန္တရားများ၌ တရားစွဲဆို အပြစ်ပေးနိုင်ရေး ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းပေးရန် မကွေးတိုင်း လူထု/သပိတ်ကော်မတီများက ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ထုတ်ပြန်ချက်၌ ပခုက္ကူလူထုတိုက်ပွဲကော်မတီ၊ မကွေးလူထုတိုက်ပွဲကော်မတီ၊ မြိုင်မြို့နယ် အခြေခံပညာအထွေထွေသပိတ်ကော်မတီ၊ ယောလူထု တိုက်ပွဲကော်မတီ၊ ရေစကြိုမြို့နယ် လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီတို့ ပါဝင်ကာ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအား အပြီးတိုင်ဖယ်ရှားအတွက် တော်လှန်ရေး၌ ပါဝင်ရုန်းကန်ခြင်းသည်သာ အဖြေဖြစ်သည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ ပါရှိသည်။ 

‍

ကချင် လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (KHRW)

မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်း တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချကာ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ မတရားအကြမ်းဖက်မှုများကို ပံ့ပိုးကူညီနေသော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်များကို ထိရောက်စွာ အရေးယူနိုင်ရေးနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုအား တိုက်ရိုက်ကျူး လွန်သည့် စစ်အုပ်စုအား နိုင်ငံတကာခုံရုံး၌ အမြန်ဆုံး အရေးယူဆောင်ရွက်ပေးရန် တောင်းဆိုထားသည်။

ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PLA)  

စစ်ဘေးရှောင်စခန်းအား ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုသည် လူမဆန်သည့် လုပ်ရပ်အပြင် စစ်သားဟုပင် မခေါ်ဆိုထိုက်သည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုလုပ်ရပ်၊ သူရဲဘောကြောင်လုပ်ရပ် သာဖြစ်ပြီး အဖိနှိပ်ခံပြည်သူ၊ လူမျိုးစု၊ တိုင်းရင်းသားညီအစ်အကိုများနှင့်အတူ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ပြတ် သည်အထိ တော်လှန်တိုက်ပွဲဝင်မည်ဟု ထုတ်ပြန်သည်။

‍

ကျောင်းသားသမဂ္ဂများ

အရပ်သားများအား ပစ်မှတ်ထား၍ လေကြောင်းသုံး တိုက်ခိုက်နေသည့် အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုလုပ်ရပ် ရပ်တန့်စေရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် လေကြောင်းအသုံးပြုမှု ရပ်တန့်ရန် မပျံသန်းရဇုန် (No Fly Zone)  အဖြစ် သတ်မှတ်ရန်နှင့် စစ်အုပ်စုအား လက်နက်ပံ့ပိုးရောင်းချမှု၊ လေယာဉ်ဆီ တင်ပို့မှုအား ချက်ချင်းရပ်တန့်စေရေး အရေးယူပိတ်ဆို့မှု  ပြုလုပ်ပေးရန် ကချင်အခြေပြု ကျောင်းသားသမဂ္ဂများအပြင် မန္တလေးနှင့် မုံရွာအခြေပြု ကျောင်းသားသမဂ္ဂက ကြေညာချက်ထုတ် တောင်းဆိုထားသည်။ ပူးတွဲတောင်းဆိုရာ၌ ကျောင်းသားသမဂ္ဂပေါင်း ၁၈ ခု ပါဝင်ကာ မြစ်ကြီးနားတက္ကသိုလ်၊ ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ် (မြစ်ကြီးနား)၊ မြစ်ကြီးနားနည်းပညာတက္ကသိုလ်၊ စိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံ (မြစ်ကြီးနား) မြစ်ကြီးနားပညာရေးဒီဂရီကောလိပ်၊ မြစ်ကြီးနားသူနာပြုသင်တန်းကျောင်း၊ မြစ်ကြီးနား သားဖွားသင်တန်းကျောင်း၊ မိုးညှင်းတက္ကသိုလ်၊ မိုးညှင်းအစိုးရနည်းပညာကောလိပ်၊ ဗန်းမော်တက္ကသိုလ်၊ ဗန်းမော်ကွန်ပျူတာ တက္ကသိုလ်၊ ဗန်းမော်သူနာပြုသင်တန်းကျောင်း၊ ဆေးတက္ကသိုလ်-မန္တလေး၊ မန္တလေးနည်းပညာတက္ကသိုလ်၊ မန္တလေးနိုင်ငံခြားဘာသာတက္ကသိုလ်၊ မုံရွာစီးပွားရေးတက္ကသိုလ်၊ မန္တလေးစက်မှုလက်မှုသိပ္ပံကျောင်းတို့မှာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂများ ပါဝင်သည်။

‍

ICNCC

မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းအား အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက တိုက်ခိုက်မှုမှာ  အရပ်သားပြည်သူများ၏ အသက်ရှင်သန်ပိုင်ခွင့်ကို မျက်ကွယ်ပြုကာ လူနည်းစု တိုင်းရင်းသားများအား လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှု မြောက်သည့် လုပ်ရပ်ဖြစ်သည့်အတွက် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ၎င်းတို့အား ဝိုင်းပယ် ကန့်ကွက်ကြရန် ပန်ကြားထားသည်။ နိုင်ငံသမိုင်းအတွက် အလွန်အရေးကြီးကာလလည်း ဖြစ်ရာ ကချင်နှင့် ချင်းလူမျိုးများအပါအဝင် လူနည်းစုတိုင်းရင်းသားနှင့် နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုများအနေဖြင့်လည်း စည်းလုံးညီညွတ်စွာ အချင်းချင်း လက်တွဲ မဖြုတ်စတမ်း ဘုံရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင် ရောက်ရေး အစွမ်းကုန်ဆောင်ရွက်ကြရန်လည်း တိုက်တွန်းထားသည်။

‍

CNF

ပြည်သူ ၃၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးကာ ၅၀ ဦးထက်မနည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့သည့် မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းအား အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု တိုက်ခိုက်မှုမှာ စက်ဆုပ်ဖွယ်လုပ်ရပ်ဖြစ်ကာ ကြီးလေးသည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုကို ကျူးလွန်သော လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှုဖြစ်ကြောင်း အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်သည်။ စစ်အုပ်စုအား နည်းလမ်းပေါင်းစုံသုံး ဝိုင်းဝန်း ဖယ်ကျဉ် ကန့်ကွက်အပြစ်ပေးရန်တောင်းဆိုထားကာ တအူတုံဆင်း ကချင်ညီနောင်များနှင့်အတူ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်မည်ဟုလည်း ကြေညာချက်၌ ပါရှိသည်။

‍

PNFC

မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းအား တိုက်ခိုက်မှုမှာ အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စု၏ "အစုလိုက်အပြုံလိုက် သေကြေပျက်စီးစေရန် တင်ကူးရည်ရွယ်ချက်" ဖြင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုဖြစ်ကြောင်းနှင့် စစ်တပ်သည် လူထုရန်သူဖြစ်နေကာ ကချင်ပြည်သူများအပါအဝင် တောင်တန်း၊ မြေပြန့်ဒေသအသီးသီးရှိ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးနှင့် ပအိုဝ်းပြည်သူများ ပူးပေါင်းတော်လှန်မည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

TPCC

အရပ်သားများအား ပစ်မှတ်ထားကာ မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်းအား အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက တိုက်ခိုက်မှုသည် နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးဥပဒေများအား ချိုးဖောက်သည့် လူမျိုးသုဉ်းသတ်ဖြတ်မှုသာ ဖြစ်ကြောင်း မှတ်ယူကြောင်းနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအပြင် နိုင်ငံတကာကပါ ၎င်းတို့အား ဝိုင်းဝန်းဖယ်ကျဉ် ကန့်ကွက်ကြရန် တောင်းဆိုထားသည်။

‍

သွေးစွန်းငွေ ဖြတ်တောက်ရေးလှုပ်ရှားမှု (BMC) / GSCN

အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုသည် အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် ပြည်သူလူထုအပေါ် မည်သည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုကိုမဆို ကျူးလွန်ရန် လက်မတွန့်ကြောင်း မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်း ဖြစ်စဉ်က သက်သေပြနေကာ ကျူးလွန်သူများအား အပြစ်ပေးရေးအပြင် လေယာဉ်ဆီအပါအဝင် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ၊ ဖျက်အားပြင်း လက်နက်များ လက်ဝယ်မရရှိစေရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု တိုးမြှင့်ပေးရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းသို့ တောင်းဆိုဆော်သြထားသည်။

‍

WLB

ကချင်ပြည်နယ်၊ လိုင်ဇာအနီး မုန်လိုင်ခတ် စစ်ရှောင်စခန်း တိုက်ခိုက်ခံရမှုမှာ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခြင်းသာ ဖြစ်ကာ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ တိုင်းရင်းသားများအား တိုက်ခိုက်နေသည့်အတွက် လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူသားဆန်မှုများပါ ထိခိုက်နေရကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအား လေယာဉ်ဆီ ပိတ်ဆို့မှုအပါအဝင် အခြားသော အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းများနှင့် နစ်နာခဲ့သူများအား ကူညီပေးရေးအတွက် တောင်းဆိုထားသည်။

‍

(မှတ်ချက်။ ။ ဆက်လက်စုစည်းဖော်ပြသွားပါမည်။)

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကဏ္ဍနှင့် အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ တည်ဆောက်ရေး၌ အမျိုးသမီးနှင့် လူငယ်များ ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍ မြှင့်တင်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) နှင့် မြန်မာအမျိုးသမီးလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကွန်ရက် (MWPN) တို့ အောက်တိုဘာ ၃ ရက်က အွန်လိုင်းအခြေပြု ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

CRPH ၏ အမျိုးသမီး၊ လူငယ်နှင့် ကလေးသူငယ်ရေးရာကော်မတီမှတစ်ဆင့် တွေ့ဆုံခြင်းဖြစ်ကာ စစ်ရှောင် အမျိုးသမီး၊ လူငယ်နှင့် ကလေးသူငယ်များအား ကူညီရေး၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးငယ်များအား ဖက်ဒရယ်ဆိုင်ရာ သင်တန်းနှင့် ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ရေးကိစ္စများ အဓိကထား ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

MPWN အား ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၂ ရက်တွင် နိုင်ငံအတွင်း လွှတ်တော်အသီးသီးမှ ရွေးကောက်ခံအမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝန်းသိုမြို့နယ်၊ ဂျိုးတောင်ရွာမရွာအား စစ်အုပ်စုလက်အောက်ရှိ တမခ – ၃၃ လလက်အောက်ခံ ခြေမြန်တပ်ရင်း (ခမရ) ၁၂၀ အထိုင်တပ်က လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်၍ ဆရာမတစ်ဦး အပြင် ကလေးငယ် ၂၀ ဦး ထိခိုက်ခဲ့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၊ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီးဌာနက အောက်တိုဘာ ၄ ရက်တွင် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်စဉ်မှာ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းက ဖြစ်ပွားခြင်းဖြစ်သည်။ စစ်အုပ်စုက ဂျိုးတောင်ရွာမရွာ ဘူတာစုရပ်ရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်းသို့ ဦးတည်ပစ်ခတ်စဉ် ဘုန်းကြီးကျောင်းဆောင်အပြင် အနီးရှိ ကျေးရွာအခြေပြု ပြည်သူ့ပညာရေးစာသင်ကျောင်းကိုပါ ထိမှန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ ဒဏ်ရာရ ကလေးငယ်များအနက် ခုနစ်ဦးခန့်မှာ ဒဏ်ရာပြင်းထန်သည်။ ယင်းဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်၍လည်း NUG ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချကြောင်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

စစ်အုပ်စု ခေါင်းဆောင်နှင့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ဥက္ကဋ္ဌဟောင်းတို့ စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်က နေပြည်တော်၌ တွေ့ဆုံမှုမှာ အဖွဲ့အစည်းနှင့် လုံးဝ ပတ်သတ်ခြင်းမရှိကြောင်း KNU ဗဟိုဌာနချုပ် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီက အောက်တိုဘာ ၂ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။

ယင်းတွေ့ဆုံမှု၌ KNU ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောမူတူးစေးဖိုးအပြင် KNU-CEC ဟောင်း ပဒို စောရောဂျာခင်၊ ဒူးပလာယာခရိုင်ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ပဒိုစောရွှေမောင်းတို့ ပါဝင်သည်။

KNU က သြဂုတ်လ ၁၀ ရက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် First 100 Days : KNU IN NEW ERA သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ၌ စစ်အုပ်စုသည် နိုင်ငံရေးအရ တရားဝင်မဟုတ်သည့်အတွက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် လုံးဝမရှိကြောင်း တရားဝင် ကြေညာထားသည်။ KNU သည် အပစ်ရပ်စာချုပ် NCA ၌ ပါဝင်လက်မှတ်ထိုးထားသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သော်လည်း စစ်အုပ်စု အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် NCA ပျက်ပြီဖြစ်ကြောင်းလည်း သဘောထား ထုတ်ပြန်ထားသည်။

‍

နွေဦးတော်လှန်ရေး၌ အမျိုးသမီးများ ပါဝင်မှု အခန်းကဏ္ဍအပြင် မြေပြင်၌ ကြုံတွေ့နေရသည့် လိင်အခြေပြု အကြမ်းဖက်အခြေအနေ၊ နိုင်ငံတကာယန္တရားများဖြင့် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု ရှိစေရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် စက်တင်ဘာ ၁၉ မှ ၂၀ ရက်အထိ "ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အမျိုးသမီးများဖိုရမ်" ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဖိုရမ်အား စီဒေါမဟာမိတ်အဖွဲ့က ဦးဆောင်ခြင်းဖြစ်ကာ ဒေသအသီးသီးရှိ အမျိုးသမီးနှင့် မိတ်ဆက် အဖွဲ့အစည်းများမှ အမျိုးသမီး ၂၃၀ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဖိုရမ်အတွင်း နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးကဏ္ဍများ၌ အမျိုးသမီးများ ဖိနှိပ်ခံရမှုနှင့် ဖယ်ကျဉ်ထားခံရမှုအား အဓိကထား ဆွေးနွေးခဲ့ကြကာ ဆွေးနွေးမှုအပြီး၌ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC)၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)၊ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများသို့ တိုက်တွန်းတောင်းဆိုချက်များကို ထုတ်ပြန်ထားသည်။

စီဒေါမဟာမိတ်အဖွဲ့တွင် အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ် (မြန်မာနိုင်ငံ) (WLB) ၊ ကျား/မတန်းတူညီမျှရေးကွန်ရက် (GEN) အမျိုးသမီးများကွန်ရက် (WON) ၊ စီဒေါဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့ (CAM) တို့အပြင် အခြား အမျိုးသမီးရေး ဆောင်ရွက်နေသည့်အဖွဲ့များလည်း ပါဝင်သည်။ CEDAW မှာ အမျိုးသမီးများအား နည်းမျိုးစုံဖြင့် ခွဲခြားထားမှဒ အားလုံးဖျက်သိမ်းရေး သဘောတူစာချုပ် ဖြစ်သည်။

‍

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ နွေဦးတော်လှန်ရေး၌ ပါဝင်နေကြသည့် လူထုသပိတ် တိုက်ပွဲ  ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်များ တွေ့ဆုံမှုအား အောက်တိုဘာ ၁ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဆွေးနွေးပွဲ၌ ဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် မတက်ရောက်သည့် အင်အားစုအချို့သာ ရှိခဲ့သည်။

တွေ့ဆုံမှုအတွင်း လူထုလှုပ်ရှားမှု ပြန်လည်အားကောင်းရေးနှင့် မြေပြင်၌ ကြုံတွေ့နေရသည့် စိန်ခေါ်မှုများအား နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးအပေါ် အခြေခံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ထို့ပြင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး သပိတ်အင်အားစု လုပ်ငန်းကော်မတီနှင့် လူထုတိုက်ပွဲနည်းနာပိုင်းဆိုင်ရာ မူဝါဒရေးဆွဲရေးကော်မတီ နှစ်ရပ်ကိုလည်း ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့သည်။

‍

မုံရွာ လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်များ၊ ယင်းမာပင်-ဆားလင်းကြီး ကျေးရွာပေါင်းစုံ လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်များနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRSH) တို့ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်က တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

တွေ့ဆုံမှုအတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းရှိ သပိတ်အင်အားစုများအားလုံး တွေ့ဆုံရေး၊ ကြားကာလ အစီအမံများ ရေးဆွဲရာ၌ အင်အားစုများ စုံညီစွာ ပါဝင်နိုင်ရေး၊ နိုင်ငံရေး ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုဖြစ်စဉ်များ၌ ပါဝင်သင့် ပါဝင်ထိုက်သည့် အင်အားစုများ ရာခိုင်နှုန်းအချိုးတူ ပါဝင်နိုင်ရေးအပြင် သပိတ်ကော်မတီများ ကြုံတွေ့နေရသည့် မြေပြင်အခြေအနေနှင့် အခက်အခဲများအား ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

‍

အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီ တည်ထောင်ခြင်း (၃၅) နှစ်ပြည့်အဖြစ် ထုတ်ပြန်ချက်တစောင်ကို စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

ယင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် စစ်အုပ်စုက ပြုလုပ်လာနိုင်သည့် ရွေးကောက်ပွဲအား အသိအမှတ်မပြု ဆန့်ကျင် သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဒေသအလိုက် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအပြင် စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းခြင်း မရှိသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပြုလုပ်နေလျက် ရှိကြောင်း စသည်တို့ ပါဝင်သည်။

NLD ပါတီမှာ စစ်ကောင်စီက ပြင်ဆင်ပြဋ္ဌာန်းသည့် ပါတီမှတ်ပုံတင်ခြင်း ဥပဒေအား ဆန့်ကျင်ကာ ပြန်လည်မှတ်ပုံတင်ခြင်းမရှိသည့်အတွက် ပါတီအဖြစ်မှ ရုပ်သိမ်းခံထားရသည်။

‍

ပြည်ထောင်စုအစိုးရနှင့် ပြည်နယ်/ဖက်ဒရယ်ယူနစ်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကော်မရှင် (FCSS) အစည်းအဝေး (၂/၂၀၂၃) ကို စက်တင်ဘာလ (၂၀) ရက်က်အနေ့တွင်တ ပြုလုပ်င်မျိုးပြီး၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလ၏ အဖွင့်မိန့်ခွန်းဖြင့် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။

ယာယီသမ္မတက တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအကြား အခြေခံပဋိညာဉ်ဖြစ်သည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ် အပိုင်း (၁) နှင့် (၂) အပေါ် ဆုံချက်ထား လုပ်ကိုင်ကြရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ပအိုဝ်းပြည်နည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့် ပအိုဝ်းအျိုးသားဒေသများဆိုင်ရာ ပြုစုရေးဆွဲရေးလုပ်ငန်းစဉ်များအား အကောင်အထည်ဖော်သွားရန် ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီ တိုးချဲ့အစည်းအဝေး၌ ဆုံးဖြတ်ချက်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်အမှတ် ၀၇/၂၀၂၃ ဖြင့် ပအိုဝ်းအမျိုးသားဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (PNFC) က ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

တိုးချဲ့အစည်းအဝေးအား ၄၈ နှစ်မြောက် ပအိုဝ်းအမျိုးသားအာဇာနည်နေ့ အခမ်းအနားနှင့် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ကာ ပအိုဝ်းပြည်သူများ၏ အန္တိမရည်မှန်းချက်မှာ အမျိုးသားတန်းတူရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် အပြည့်အဝအာမခံချက်ရှိသည့် ပအိုဝ်းပြည်နယ်တစ်ရပ် ပေါ်ထွန်းဖြစ်ကြောင်းလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ကော်သူးလေအုပ်ချုပ်နယ်မြေ (ညောင်လေးပင်ခရိုင်)၊ မူး (မုန်း) မြို့၌ စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်မှ ၂၂ ရက်အထိ ကရင်အမျိုးသမီးအစည်းရုံး၏ ကိုးကြိမ်မြောက် ကွန်ကရက်အား ကျေးရွာ/အုပ်စု ၁၀ ခုမှ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်နှင့် ကိုယ်စားလှယ် စုစုပေါင်း ၅၂ ဦးဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ကွန်ကရက်အတွင်း အလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီ ကိုးဦး ရွေးချယ်ခြင်းအပြင် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်နှစ်တာအတွင်း အစည်းအရုံး၏ လုပ်ငန်းများအား ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် နောက်လာမည့် နှစ်နှစ်အတွင်း လုပ်ဆောင်မည့် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များ ချမှတ်ခဲ့သည်။ ကရင်အမျိုးသမီးအစည်းအရုံးအား နှစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

‍

လစ်သူရေးနီးယားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Gabrielius Landsbergis နှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG ဝန်ကြီးများ စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ တွေ့ဆုံမှုအတွင်း NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက မြန်မာ့အရေးနှင့် ဒေသတွင်းဖွံ့ဖြိုးမှု ချိတ်ဆက်နေမှု၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဒီမိုကရေစီ အကြပ်အတည်းဆိုက်မှုများနှင့် ချိတ်ဆက်နေမှုအား ရှင်းလင်းခဲ့သည့်အပြင် ဒီမိုကရက်တစ်နိုင်ငံငယ်များ၏ အခန်းကဏ္ဍ အရေးပါမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မည့် ကိစ္စများ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
‍

ယင်းတွေ့ဆုံမှုအား ကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံ ကျင်းပနေသည့် နယူးယောက်မြို့၌ ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်ကာ NUG သည် မြန်မာ့အရေး ထောက်ခံသည့် အမေရိကန်၊ တီမောနိုင်ငံ တာဝန်ရှိသူများ၊ သမ္မတများနှင့်လည်း ဆက်တိုက်တွေ့ဆုံထားသည်။

‍

“ပြာပုံကြားက မြန်မာပြည်သူ စာနာမှုနဲ့ ဝိုင်းလို့ ကူ" ခေါင်းစဉ်ဖြင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ ဖွင့်ပွဲအား စက်တင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

နှီးနှော ဖလှယ်ပွဲ ဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားသို့ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလ၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) ၊ ဖက်ဒရယ်ယူနစ်များ၊ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် မြေပြင်သပိတ်အင်အားစုများ၊ နိုင်ငံတကာမှ အကူအညီပေးနေသည့် နိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်များ၊ စုစုပေါင်း ၂၀၅ ဦးအထိ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

နှီးနှောဖလှယ်ပွဲအတွင်း လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း၊ အခက်အခဲများနှင့် ၎င်းတို့အား ဖြေရှင်းနိုင်မည့် နည်းလမ်းများ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

‍

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) အား မြန်မာအစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုသည့် တီမောနိုင်ငံ သမ္မတ Jose Ramos Horta နှင့် နယူးယောက်မြို့၌ ပြုလုပ်နေသည့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၌ NUG ဝန်ကြီးများ စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်က တွေ့ဆုံကာ မြန်မာ့အရေး ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
‍

NUG ဘက်မှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများ ဖြစ်သည့် ဒေါ်ဇင်မာအောင် (နိုင်ငံခြားရေး)၊ ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုး (ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး)၊ ဦးထင်လင်းအောင်(ဆက်သွယ်ရေး) အပါအဝင် ဒုဝန်ကြီးများဖြစ်သည့် ဦးမိုးဇော်ဦး၊ မြန်မာ ကုလသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းတို့ ပါဝင်ကာ မြန်မာ့အရေး ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ တီမောသမ္မတမှာ (၇၈) ကြိမ်မြောက် ကုလညီလာခံ၌ မြန်မာ့အရေးနှင့် မြန်မာပြည်သူများအတွက် နိုင်ငံတကာက ထိရောက်သည့် အကူအညီများ အမြန်ဆုံးပေးရေးအတွက် မိန့်ခွန်း၌ ထည့်သွင်းတိုက်တွန်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

‍

စစ်အုပ်စုက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် အခြေအနေများကို စုစည်း၍ "မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်" အမည်ဖြင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။
‍

ထုတ်ပြန်ချက်၌ စစ်အုပ်စုက အရပ်သားများအား ပစ်မှတ်ထား၍ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်မှု၊ အခြေခံအဆောက်အဦများ ပျက်စီးရမှု၊ ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားသူများအား ဖမ်းဆီး/သတ်ဖြတ်မှု အပါအဝင် နိုင်ငံတကာက မြန်မာနှင့် သတ်မှတ်ပြီး ချမှတ်ထားသည့် ဘုံသဘောတူညီချက်များအား မလိုက်နာဘဲ ချိုးဖောက်မှုအခြေအနေများအား စုစည်းဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် စစ်အုပ်စုအား လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရန် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် - PDFနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များကိုလည်း အချက် ခြောက်ချက်ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

‍

မြန်မာကိုယ်စားပြု ကုလသမဂ္ဂသံအမတ်ကြီးအဖြစ် ဦးကျော်မိုးထွန်းအား ဆက်လက်ထားရှိဆဲဖြစ်ကြောင်း ညီလာခံဥက္ကဋ္ဌ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Monica Grayley က မီဒီယာများသို့ တရားဝင် ပြောဆိုထားသည်။

ယင်းသို့ ဆက်ထားရန်အတွက်  ယခုကျင်းပ နေသည့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၌ ကုလသမဂ္ဂ နိုင်ငံကိုယ်စားပြုကိုယ် စားလှယ် စိစစ်ရေးကော်မတီ - Credential Committee က ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်ကာ ကော်မတီဘက်မှ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေးပေ။

ကုလသမဂ္ဂညီလာခံ ကျင်းပနေသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ နယူးယောက်မြို့တွင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ဝန်ကြီးများနှင့် အမေရိကန် လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Daniel Joseph Kritenbrink တို့ စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်က တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

NUG ဘက်မှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများဖြစ်သည့် ဒေါ်ဇင်မာအောင် (နိုင်ငံခြားရေး) နှင့် ဦးထင်လင်းအောင် (ဆက်သွယ်ရေး)၊ ဒုတိယဝန်ကြီးများဖြစ်သည့် ဦးမိုးဇော်ဦးနှင့် ဦးအောင်ကျော်မိုး၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကုလသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း တို့ပါဝင်ကာ တွေ့ဆုံမှုအတွင်း မြန်မာစစ်တပ်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအား တာဝန်ခံရန်နှင့် အရေးယူနိုင်ရေး ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မည်ဟု ကန် လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောဆိုခဲ့သည်။

‍

နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်း ချင်းပြည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပေါ်ပေါက်ရေး၊ ချင်းပြည်ကောင်စီ  ဖွဲ့စည်းရေးနှင့် မဏ္ဍိုင်သုံးရပ် ထူထောင်ရေး အကြိုညီလာခံအား စက်တင်ဘာ ၇ ရက်မှ ၉ ရက်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF)၊ ချင်းလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ၊ မြို့နယ်နှင့် ဒေသအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းမှ စုစုပေါင်း ၁၀၈ ဦး ပါဝင်ခဲ့သည်။

အကြိုညီလာခံ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ ဦးတည်ချက် သုံးရပ် အကောင်အထည်ဖော်ရေးအတွက် Working Committee for Chinland Council Conference (WCCCC) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကာ ယင်းကော်မတီက ချင်းပြည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ မူကြမ်းကို ရေးဆွဲမည် ဖြစ်သည်။

‍

စစ်အုပ်စုက ဖြတ်လေးဖြတ် လုပ်ထားသည့် ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဒေသခံပြည်သူများ လိုအပ်နေသည့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးရေးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များအား ကရင်နီကြားကာလ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (IEC)  ထုတ်ပြန်ပြီး ကူညီထောက်ပံ့မှုများကို ပန်ကြားထားသည်။

ကရင်နီပြည်နယ်အတွင်း စစ်အုပ်စုကြောင့် ဒေသတွင်း ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင် စစ်ရှောင်ရသူ (IDP) ၂၅၀,၀၀၀ ကျော် ရှိကာ ၎င်းတို့အတွက် အစားအစာ၊ အမိုးအကာ၊ တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းမှု စသည့် အရေးပေါ်လိုအပ်ချက်သုံးမျိုးကူညီနိုင်ရေးအတွက် တစ်လစာ လိုအပ်သည့် ငွေပမာဏကိုလည်း ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ပြင် ထိုင်းအစိုးရ၊ နိုင်ငံတကာ၊ နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့များနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ကရင်နီနှင့် ဗမာမိသားစုဝင်များထံသို့လည်း ကဏ္ဍအလိုက် ကူညီကြရေးအချက်များကိုလည်း IEC က ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

‍

လက်ပတောင်းတောင်ဒေသ၌ မြန်မာဝမ်ပေါင်-ယန်စီ ကုမ္ပဏီက ကုမ္ပဏီဝင်းအတွင်း စစ်အုပ်စုအား အခြေစိုက်ခွင့် ပြုထားခြင်းနှင့် စစ်စခန်းများ ပြင်ဆင်နိုင်ရန် ပူးပေါင်းပံ့ပိုးနေမှု အခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားနေသူများက စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ရပ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဝမ်ပေါင်ကုမ္ပဏီက ၎င်းတို့လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်လည်ပတ်ရေးအတွက် အဟန့်အတားဖြစ်နေသည့် စီမံကိန်းအား အလိုမရှိသည့် ကျေးရွာ ၂၆ ရွာအားလုံး စစ်အုပ်စုသုံး၍ မီးရှို့ခြင်း၊ မြေယာသိမ်းခြင်း၊ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းနှင့် ဥပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်မှုများ ကျူးလွန်နေကြောင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ ပါဝင်သည့် ဒေသခံ သပိတ်ခေါင်းဆောင်များ၊ ဒေသခံပြည်သူများက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုထားသည်။

သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ရသည့် အချက်လေးချက်မှာ ဝမ်ပေါင်နှင့် စစ်အုပ်စု ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နေသည့် ရာဇဝတ်မှု၊ သတ်ဖြတ်မှုများအား ဖော်ထုတ်လိုခြင်း၊ ဒေသခံပြည်သူများအား ကြုံတွေ့နေရသည့် ဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် အခက်အခဲအား နိုင်ငံတကာ သိရှိစေရေး၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG နှင့် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများက ကူညီဖြေရှင်းပေးရေး၊ ထိခိုက်နစ်နာခဲ့သူများအဝွက် တရားမျှတမှု ပြန်လည်ရရှိစေရေးတို့ ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ အထွေထွေသပိတ် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအင်အားစု (GSCB) ၊ အာဏာရှင်စနစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့အင်အားများ ချိတ်ဆက်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (မန္တလေး) (AFCC) ၊ မုံရွာလူထုသပိတ်တိုက်ပွဲကော်မတီ (MPSSC) နှင့် အမျိုးသမီးမဟာမိတ်အင်အားစု (WAB) တို့လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

‍

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG နှင့် ပြည်သူ့သံအမတ် ဦးကျော်မိုးထွန်းအား အသိအမှတ်ပြုရေး၊ စစ်အုပ်စု ကိုယ်စားလှယ်အား အသိအမှတ်မပြုရေး "ငါတို့ သံအမတ် - ငါတို့အသံ" လှုပ်ရှားမှုမှာ နိုင်ငံအနှံ့ ပိုမိုအားကောင်းလာလျက် ရှိသည်။

ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ (UN) ၏ နှစ်စဉ် အထွေထွေညီလာခံ ကျင်းပနေချိန်အတွင်း တရားဝင်မှုတိုက်ပွဲ အဖြစ် ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားနေသည့် အဖွဲ့များက ဆင်နွှဲနေခြင်းဖြစ်ကာ မြေပြင် ဆန္ဒပြသပိတ်စစ်ကြောင်းများ၌ အဆိုပါစာသား ရေးသားထားသည့် ဗီနိုင်းများ ကိုင်ဆောင်ကာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုများ နေရာအနှံ့ ရှိနေသည်။ လူငယ့်အားမာန်၊ ယင်းမာပင် ဆားလင်းကြီးရွာပေါင်းစုံသပိတ်၊ လက်ပံ့တောင်းတောင် ပင်မသပိတ်နှင့် နောက်ပြန်မလှည့်ကြေးဒီတော်လှန်ရေးသပိတ်စစ်ကြောင်းများမှ ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။

‍

စစ်အုပ်စုထံ စင်ကာပူနိုင်ငံမှတစ်ဆင့် စီးဝင်နေသည် "သွေးစွန်းငွေ ဖြတ်တောက်ရေး" လက်မှတ်ထိုး တောင်းဆိုမှုကမ်ပိန်းအား စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်မှ ၂၂ ရက်အထိ ရက်သတ္တပတ် ထပ်တိုးထားကာ ပြည်သူများပါဝင်ပေးကြရန် အာဏာရှင်စနစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့အင်အားများ ချိတ်ဆက်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (မန္တလေး) (AFFC) က တိုက်တွန်း နှိုးဆော်ထားသည်။

စင်ကာပူနိုင်ငံသည် စစ်အုပ်စု လိုအပ်သည့် လက်နက်နှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်း၊ လေယာဉ်ဆီ၊ နည်းပညာများ ဝယ်ယူရန် ကြားခံပေးထားသည့် နိုင်ငံဖြစ်ကာ နိုင်ငံခြားငွေလွှဲပြောင်းမှုအတွက်လည်း စင်ကာပူအခြေစိုက်ဘဏ်များကို စစ်အုပ်စုက အားထားနေရသည်။ ကောက်ယူရရှိသည့် လက်မှတ်များကို စုဆောင်း၍ စစ်အုပ်စုနှင့်အဆက်ဖြတ်ရန် စင်ကာပူအစိုးရအား တောင်းဆိုသွားမည် ဖြစ်သည်။

‍

ခေါင်းဆောင်မှု (Leadership) နှင့် လူ့အခွင့်အရေး စံတန်ဖိုးများ ဖြစ်သည့် လူ့အခွင့်အရေး (Human Rights) ၊ ကျား/မတန်တူရေး (Gender Equality) အကြောင်း အရာများအား ထားဝယ်ခရိုင် ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုသပိတ်ကော်မတီ (Democracy Movement Strike Committee – Dawei) အဖွဲ့ဝင်များက တနင်္သာရီတိုင်း၊ လောင်းလုံမြို့နယ်ရှိ ကျေးရွာအချို့သို့ ကွင်းဆင်း ဆွေးနွေးပေးမှုများအား စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

DDMSC သည် ရေရှည်ရည်မှန်းချက် (Vision) ခြောက်ရပ်၊ လုပ်ငန်းစဉ် (Mission) လေးရပ် ချမှတ်ကာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ချုပ်ငြိမ်းရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နေသည့် သပိတ်အင်အားစုဖြစ်ကာ နည်းဗျုဟာပိုင်း၌လည်း လူထု စည်းရုံးရေးနှင့် အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် ထည့်သွင်းထားသည်။

‍

ရွှေဝါရောင် သံဃာ့လှုပ်ရှားမှု ၁၆ နှစ်မြောက်အဖြစ် "လူထုအကျပ်အတည်း အရင်းခံ - စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်လှန်" ခေါင်းစဉ်ဖြင့် စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်မှ ၂၆ ရက်အထိ ၁၀ ရက်တာ လူထုလှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ရန် ကချင် ပြည်နယ် လူထုလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့က တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ထားသည်။

လူထုလှုပ်ရှားမှုအား ရွှေဝါရောင်အကြောင်း ဟောကြ/ပြောကြ၊ လူထုအသံနဲ့ အလံကို မြင့်မားစွာ လွှင့်ကြ၊ ဖက်ဆစ်ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်/ဖက်ဒရယ်လမ်းကို ရဲရဲလျှောက်ကြ ဟူသည့် ကြွေးကြော်သံ သုံးရပ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်မည် ဖြစ်ကာ လူထုတစ်ရပ်လုံး ပါဝင်ပေးရန် Strategic Initiative Forum – SIF ၏ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ရေးကော်မတီ (ASECC) အဖွဲ့၀င် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် မိတ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများကလည်း နှိုးဆော်ထားသည်။

"လူဖြစ်ခြင်းရဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဒို့ တော်လှန်မှ ရမယ်...၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ ကင်းတဲ့ ပြည်သူဆိုတာ မရှိဘူး" စာသားပါ ဘန်နာအား စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်က လုံခြုံရေးတင်းကြပ်ထားသည့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ အထက်တန်းကျောင်းတစ်ခုထဲအထိ ဝင်ရောက် ချိတ်ဆွဲ၍ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်များက ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ဆန္ဒ ထုတ်ဖော်မှုအား ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် (ဗကသများအဖွဲ့ချုပ်) နှင့် လှိုင်သာယာမြို့နယ် အခြေခံပညာကျောင်းသားသမဂ္ဂတို့က ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည်။

‍

စစ်အုပ်စု စိတ်ကြိုက်ဖွဲ့စည်းထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ (MNHRC) အား အာရှ-ပစိဖိတ်ဖိုရမ် (APF) မှ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်မှ ဖယ်ထုတ်ရန် လွတ်လပ်သော နိုင်ငံအဆင့် လူ့အခွင့်အရေးဌာနဆိုင်ရာ အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းများ အလုပ်အဖွဲ့ (မြန်မာ) CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar) က စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ပေးပို့ တောင်းဆိုထားသည်။

ဖိုရမ် နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေးအား စက်တင်ဘာ ၂၀ – ၂၁ ရက်တို့တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကာ ယင်းအစည်းအဝေးအပြင် APF က ဆက်လက်ပြုလုပ်မည့် အစည်းအဝေးများ၌လည်း MNHRC အား အသိအမှတ်မပြုဘဲ ဖယ်ထုတ်ရန် အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။ စစ်အုပ်စုက အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများအား ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် ကျူးလွန်နေကာ APF ရေးဆွဲထားသည့် စည်းကမ်းများနှင့် ကွဲလွဲနေကြောင်းလည်း ထောက်ပြထားသည်။

‍

၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှု ကြိုးပမ်းမှုနောက်ပိုင်း စစ်တပ်၏ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုများနှင့် ပတ်သက်သည့် "ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခွင့်လိုင်စင်” အစီရင်ခံစာအား Equality Myanmar အဖွဲ့က စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

အကြမ်းဖက်စစ်တပ်၏ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း ခံခဲ့ရသူများ၏ ဖြစ်စဉ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ကို အခြေခံရေး သားထားသည့် အစီရင်ခံစာ၌ နိုင်ငံရေးသမားများ၊ ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူများနှင့် ပြည်သူများအပေါ် သတ်ဖြတ်မှုများအပါအဝင် မသန်စွမ်းသူများနှင့် လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများ (LGBTQ) များအပေါ် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများကိုပါ ဖော်ထုတ်ထားသည်။ ထို့ပြင် ဖမ်းဆီးခံရစဉ်အတွင်း စစ်ကြောရေးနှင့် အကျဉ်းထောင်များအတွင်း ပြည်သူများ နှိပ်စက်ခံရ၍ သေဆုံးရမှု၊ မိသားစုဝင်များအား အလောင်းပြန် မပေးမှု ဖြစ်စဉ်များကိုလည်း မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

တွေ့ရှိမှုများကို အခြေခံ၍ ကုလသမဂ္ဂအတွက် အကြံပြုချက် သုံးချက်၊ အာဆီယံအတွက် သုံးချက်နှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG အတွက် လေးချက်ကိုလည်း အစီရင်ခံစာ၌ ထည့်သွင်းထားသည်။

‍

ရဟန်းသံဃာတော်များအနေဖြင့် စစ်အုပ်စုနှင့် ၎င်းတို့ လက်ဝေခံ အပေါင်းအပါများအား ပတ္တနိကုဇ္ဇနကံဆောင် သပိတ်မှောက်ခြင်းဖြင့် နွေဦးတော်လှန်ရေး၌ ဦးဆောင်လမ်းပြ ပါဝင်ပေးရန် စစ်အာဏာရှင်စနစ် အပြီး တိုင်ပျက်သုန်းရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေသူများက ရွှေဝါရောင်သံဃာ့လှုပ်ရှားမှု ၁၆ နှစ်မြောက် ဖြစ်သည့် စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် ကြေညာချက်ထုတ်၍ ပန်ကြာထားသည်။

ရွှေဝါရောင် သံဃာ့လှုပ်ရှားမှုမှာ စစ်အာဏရှင်စနစ်အောက် လူထု ကြုံတွေ့နေရသည့် အထွေထွေအကျပ်အတည်းများ ဖြေရှင်းပေးရန်အတွက် ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ရဟန်းသံဃာတော်များက စတင်ခဲ့သည့် လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်သည်။ ယင်းလှုပ်ရှားမှုအတွင်း ပါဝင်ခဲ့ကာ ယနေ့အချိန်အထိ စစ်အုပ်စုနှင့် အပေါင်းအပါများအား ကံဆောင်သပိတ်မှောက်ထားနေဆဲ ဖြစ်သည့် ရဟန်းသံဃာတော်များ ရှိကာ လက်ရှိ စစ်အုပ်စု ဖိနှိပ်မှုများကိုလည်း ပူးပေါင်းတွန်းလှန်သွားရန် နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုများက စုပေါင်း ပန်ကြားထားသည်။

‍

နွေဦးတော်လှန်ရေးအတွက် တရားဝင်မှု၏ အရေးကြီးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားနေကြသည့် အဖွဲ့အစည်းများ၏ စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် အွန်လိုင်းအခြေပြု စကားဝိုင်းတစ်ရပ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

“နွေဦးတော်လှန်ရေးအတွက် တရားဝင်မှုက ဘယ်လောက်အရေးကြီးသလဲ" ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ကာ နာင်းမို့မို့ (အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ်-မြန်မာနိုင်ငံ)၊ ဦးမျိုးသန့် (Legal Aid Myanmar) ၊ ဆလိုင်းဒိုခါရပ် (India for Myanmar) နှင့် နော်တောင် (FJMM) တို့က ဦးဆောင်ခဲ့သည်။

‍

ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၅ (က) ဖြင့် အလုပ်နှင့် ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ် မတရားထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံထားရသည့် ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်းတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ မဆုရည်လင်းအား အရှေ့ပိုင်းခရိုင်တရားရုံးက အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၀ (က) ဖြင့် ထပ်မံတရားစွဲထားသည်။

မဆုရည်လင်းအား ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်တွင် စစ်အုပ်စုက ဖမ်းဆီးပြီးနောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်တွင် ထောင်တွင်းတရားရုံးက အလုပ်နှင့် ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ် ချထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ အမိန့်ချပြီး ၅၂၇ ရက်အကြာတွင် ထပ်မံတရားစွဲခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

‍

ပြည်သူ့အစိုးရ အသိအမှတ်ပြုရေးနှင့် စစ်ရာဇဝတ်ကောင်များအား ထိုက်သင့်သည့်ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်နိုင်ရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၌ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နှင့် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းအား ဆက်လက်ထားရှိရေး  တရားဝင်မှုတိုက်ပွဲ (Credential Campaign) ၌ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက မြေပြင်၊ အွန်လိုင်း၊ လူထုတိုက်ပွဲ၊ လူထုလှုပ်ရှားမှု ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် ဝိုင်းဝန်းပါဝင် ဆင်နွှဲကြရန် အထွေထွေသပိတ် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအင်အားစု (GSCB) က ပန်ကြားထားသည်။

GSCB အား နွေဦးတော်လှန်ရေးပါဝင်သည့် ကျောင်းသားများ၊ နိုင်ငံရေးတက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများ၊ CDM ဝန်ထမ်းများ၊ တိုင်းရင်းသားအခြေပြု တော်လှန်ရေးအင်အားစုများဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃၀ ရက်တွင် ဖွဲ့စည်းထားသည်။

နိုင်ငံတွင်း ဖြစ်ပွားနေသည့် "အထွေထွေ အကျပ်အတည်း ဖြေရှင်းရေးမှသည် စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ဖြတ်ရေး ဆီသို့" ဟု ရေးသားထားသည့် ဆိုင်းဘုတ်များ ကိုင်ဆောင်ကာ လုံခြုံရေးတင်းကြပ်ထားသည့် ရန်ကုန်မြို့ပေါ်၌ ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။

ယင်းဆန္ဒပြ လှုပ်ရှားမှုအား ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် (ဗကသများအဖွဲ့ချုပ်)၊ လူ့ဘောင်သစ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (DPNS) ၊ လူ့ဘောင်သစ်လူငယ် (YNS) ၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် တိုက်ဖျက်ရေး အထွေထွေသပိတ်ကော်မတီ (GSC) ၊ North Dagon Oppressed People's Strike Colition - NDOPSC ၊ ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်းတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ (ရရတကသ) ၊ Burmese Youth Revolutionary Force (BYRF) တို့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည်။

‍

စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် ကျရောက်သည့် နိုင်ငံတကာ ဒီမိုကရေစီနေ့ အခမ်းအနား၌ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူများနှင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများကလည်း နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် ပါဝင်ခဲ့သည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလနှင့် ဝန်ကြီးချုပ် မန်းဝင်းခိုင်သန်းတို့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) က ပြုလုပ်သည့် အခမ်းအနား၌ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် - PDF များ၏ နိုင်ငံတကာဒီမိုကရေစီနေ့နှင့် ပတ်သက်သည့် ခံယူချက်များကိုလည်း NUG  ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာဒီမိုကရေစီနေ့ အခမ်းအနားအား ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှ စ၍ နိုင်ငံတကာ၌ ကျင်းပခြင်းဖြစ်ကာ ယခုနှစ် ဆောင်ပုဒ်မှာ "ဒီမိုကရေစီ အားကောင်းဖို့ မျိုးဆက်သစ်ကို မြှင့်တင်စို့" - “Empowering the next Generation” ဖြစ်သည်။ CRPH က ပြုလုပ်သည့် အခမ်းအနားသို့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အာဆီယံလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များအဖွဲ့ (APHR) ၊  နိုင်ငံတကာပါလီမန်များအဖွဲ့ (IPU) ၊ ဥရောပပါလီမန် (EU) နှင့်  International IDEA Myanmar တို့လည်း သဝဏ်လွှာ၊ မိန့်ခွန်းများပေးပို့ခဲ့သည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ - NUCC ၏ ယင်းနေ့သဝဏ်လွှာ၌ အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်အသက်သွင်းရာ၌ အရေးကြီးသည့် တရားမျှတမှုဖော်ဆောင်ရေး၊ တိုင်းပြုပြည်ပြု ညီလာခံကျင်းပရေး၊ အမျိုးသားတန်းတူရေး၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်တို့၌ လူငယ်များကပင် ဦးဆောင်ပါဝင်ဦးမည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

‍

စစ်အုပ်စု အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှစ၍ မူးယစ်ဆေးထုတ်လုပ်မှုနှင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တရားမဝင် သယ်ဆောင်ရောင်းချမှု ပိုများလာကာ တားဆီးကာကွယ်ရေးရေးအား တော်လှန်ရေးတာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ( NUG) က သတ်မှတ်ထုတ်ပြန်ကာ ပြည်သူလူထုပါဝင်ရေးမှာ အရေးကြီး၍ ပူးပေါင်းပါဝင်ပေးရန် ပန်ကြားထားသည်။

‍